بهار اورین
ژنئولوژی بر مبنای انتقاد از جامعه‌شناسی رسمی و مردمحورانه به عنوان دانش زنان و استفاده از تجارب و ارزش‌های زنان توسعه می یابد. زیرا جامعه‌شناسی رسمی نیز همانند سایر شاخه‌های علوم در نظریات خود زنان را نادیده انگاشته و اعتباری برای مسائل و تجارب زنان قائل نشده است. محروم ساختن زنان از تولید دانش منجر به این شده که ایدئولوژی‌های مسلط(مردانه) نظریات و دیدگاه‌های خود را به عنوان منبع و مرجع دانش بنمایاند. بنابراین ژنئولوژی مسائل اجتماعی را با دیدی زنانه نگریسته و ارزش، تجارب و دستاوردهای نظری را به عنوان منبع دانش نگریسته تا بتوان برای حل این مسائل راه چارەیابی یافت. ژنئولوژی در دفاعیه عبدالله اوجالان با نام “درآمدی در باب جامعه‌شناسی آزادی” وارد مباحث ما شده و مبارزه ای نظری و رادیکال در برابر نظم مردسالاری و هژمونی دانش در عصر کنونی است.
با گذشت چهارده سال از آغاز فعالیت‌های علمی و پژوهشی ژنئولوژی، نیاز به گفتگو و بحث در مورد روش‌شناسی و شیوه‌های آموزشی ژنئولوژی، نقش ژنئولوژی در برساخت و نهادینه‌سازی انقلاب زنان، ایجاد بسترهای کنفدرالیسم جهانی زنان و شبکه‌های پیوند میان زنان از سراسر دنیا وجود دارد. هدف از برگزاری دومین کنفرانس ژنئولوژی در سطح شمال و شرق سوریه ارزیابی این موارد است. دومین کنفرانس آکادمی ژنئولوژی در سطح شمال و شرق سوریه با شعار”روزآمد شدن آگاهی زنان با ژنئولوژی” در روژآوای کردستان برگزار گردید. نخستین کنفرانس آکادمی ژنئولوژی شمال و شرق سوریه در سال ٢٠١٨ برگزار شده بود. با گذشت شش سال از نخستین کنفرانس و گسترده‌تر شدن فعالیت‌های آکادمی ژنئولوژی در روژآوای کردستان نیاز به ارزیابی و بازبینی فعالیت‌های ژنئولوژی وجود داشت. بدون تردید عرصه‌ی انقلاب زنان در روژآوای کردستان زمینهای بسیار غنی و نیرومندی برای مطالعات ژنئولوژی فراهم نمود. بنابراین هدف از برگزاری این کنفرانس علاوه بر ارزیابی فعالیت‌های آکادمی ژنئولوژی، پرداختن به نقاط ضعف و کاستی‌هایی است که باید از آن گذر نمود.
در این نوشتار به اختصار به موضوعات مورد گفتگو در دومین کنفرانس آکادمی ژنئولوژی شمال و شرق سوریه پرداخته شده است.
روش‌شناسی ژنئولوژی
متدلوژی و به عبارتی روش‌شناسی به عنوان یک رشته شامل تحقیق در مورد روش‌های حوزه‌های مختلف علمی است. اگر کوتاه‌ترین و نتیجه‌بخش‌ترین راه رسیدن به حقیقت را روش تعریف نماییم، روش‌شناشی کلّ و نظام این روش‌هاست. لازم است در مورد روشن کردن موضوع روش مهم است که به روش‌های اساسی تفکر بشریت اشاره کرده و آن را درک نماییم. در طول تاریخ انسان‌ها همواره تلاش نموده‌اند زندگی را از طریق روش‌های تفکر اسطوره‌ای، مذهبی، فلسفی و علمی درک نمایند. اگرچه این چهار روش اساسی تفکر همواره در تاریخ بشر وجود داشته لذا اعصاری وجود دارد که هر یک از آنها به عنوان روش اساسی تفکر، غالب بوده است. فرایندهایی را که منجر به تغییر در روش‌های تفکر می‌شود را می‌توان به عنوان انقلاب ذهنیتی نامید. دلیل بحث ژنئولوژی در باب روش‌شناسی، پیامدهای مخرّب تفکر و روش علمی‌ای است که در تبیین حقیقت در عصر ما تعیین کننده است. نقش روش علمی با مرکزیت اروپا در ژنوساید و تخریب فرهنگ، باور و زبان‌های مختلف، اکوساید و زن‌کُشی و انواع خشونت و استثمار بسیار برجسته است. تکیه بر تمایز سوبژە و ابژە، پیشرفت مستقیم خطی و رویکردی که تنوّع و تفاوت را نادیده می‌گیرد و نادیده‌انگاری متافیزیک به عنوان اساسی‌ترین بن‌بست روش-شناسی مذکور است. بنابراین تا جایی که توانایی تشخیص مورد تحقیق و منبع کسب داده در آن مورد را داشته باشیم، می‌توانیم روش آن را تعیین کرده و خود را از روش‌های نادرست و ناتمام برهانیم. از این حیث هماهنگی هدف و وسیله مستلزم هماهنگی پارادایم و روش علمی است.
برای گذر از مسائل روش علمی که ما را به مسیرهای نادرست سوق می‌دهد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– گذر از دیدگاه مبتنی بر تفکیک ابژە-سوبژە
– دستیابی به شناخت جامع حقیقت با غلبه بر پراکندگی در علم.
– احیای تعادل میان طبیعت اول و طبیعت دوم و برساخت دوباره‌ی طبیعت سوم.
– بازتفسیر دوباره‌ی دیالکتیک و درک بُعد متافیزیکی انسان.
آشکار است که انقلاب پارادایمی هنگامی رخ می‌دهد که بر مسائل ناشی از روش علمی غلبه نمود. ژنئولوژی در مطالعات خود تلاش کرده نتیجه‌بخش‌ترین و واقعی‌ترین روشها را بدون افتادن در بن‌بست‌های روش علمی تجربه کسب نماید. لذا مشکل اصلی، در تبدیل این روشها به تئوری، تز و بیان آن و انتقال آن به زنان جهان است. بر این اساس بحث در باب روش‌شناسی همچنان ادامه دارد تا ژنئولوژی بتواند نقش خود را در انقلاب پارادایمی در علم ایفا نماید.
نهادینه‌سازی نظام آکادمیک و وظایف روشنفکری
در نظام کنفدرالیسم دمکراتیک آکادمی‌ها شامل فعالیت‌های روشنفکری و آموزشی در خدمت پیشبرد دمکراسی است. جامعه‌ی دمکراتیک و آزاد تنها در سایه‌ی یک انقلاب فکری و متکی بر ترکیب ارزش‌های اخلاقی-سیاسی، زیبایی‌شناسی و انقلاب فرهنگی، فکری و علمی ایجاد خواهد شد. آکادمی‌ها خود را در تمام جنبه‌های مرتبط با زندگی سازماندهی می‌کنند. دنیای آزاد‌اندیشی نیز با فراگیری، درک و دانش موجود در این آکادمی‌ها ارتقاء می‌یابد. این ذهنیت زمانی ایجاد می‌شود که اراده آزاد، تفکر آزاد و تمرین مکمل یکدیگر باشند. بر این مبنا یکی از وظایف اساسی آکادمی‌ها تامین کادر علمی جهت آموزش جامعه و ارتقای آگاهی آن است. لذا در فعالیت‌های آکادمیک و آموزشی یافتن راه و روش‌های غنی و موثر در زمینه تغییر شخصیت، تغییر و تحول اجتماعی مشکلاتی وجود دارد که لازم است بیشتر در مورد آن گفتگو کرد. در نظام کنفدرال آکادمی‌های زنان زمینه‌ساز رشد اراده‌مندی و خودآگاهی زنان، نیروی سازماندهی و مبارزه است. بنابراین آکادمی‌های زنان مکان خودشناسی، معرفت و سازندگی و متناسب با نیازهای زنان ایجاد می‌شود.
نقش آکادمی‌های ژنئولوژی تقویت بنیان‌های جامعه‌شناختی انقلاب زنان و ارائه‌ی دانش و فلسفه‌ای است که موجب تفکر آزاد در ارتباطات اجتماعی و زندگی گردد. در تفسیر دانش، زندگی و شخصیت دگرگونی روابط بر مبنای معیارهای زندگی مشترک آزاد را مبنا قرار می‌دهد. علاوه براین تلاش برای حذف تعصّبات مذهبی و تبعیض جنسی و افزایش فرصت برای بحث آزاد یکی دیگر از اهداف آکادمی‌های ژنئولوژی است. فعالیت‌های آکادمی مبتنی بر مراکز تحقیقاتی با هدف آموزش و پژوهش جهت حل مسائل اجتماعی صورت می‌گیرد. از سوی دیگر این فعالیت‌ها از طریق دانشگاه‌ها، کمپ‌های آموزشی و ژنوار نیز انجام می‌شود. در سایر نقاط کردستان، شنگال، کمپ شهید رستم جودی(مخمور)، خاورمیانه، اروپا و آمریکای لاتین مجلات، موسسات انتشاراتی زنان، کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی و هنری وجود دارد که با هدف مباحث فکری صورت می‌گیرد.
به طور خلاصه هدف اصلی آکادمی ژنئولوژی ترویج دانش زنان و جامعه در برابر نظم دولتی است که در تلاش برای گسست پیوند میان دانش از زنان و جامعه به سود خود است. ژنئولوژی به عنوان دانش پارادایم مدرنیته‌ی دمکراتیک چنین نقشی را بر عهده می‌گیرد و هدف آن رهایی روشها و ابزارهای دانش از دولت و قدرت است. کادرهای آکادمیک ژنئولوژی کسانی هستند که قدرت درک واقعیت تاریخی و اجتماعی را به نیروی تحول جامعه‌شناختی تبدیل می‌کنند و هر آنچه را که آموخته‌اند را در روابط خانوادگی و اجتماعی خود پیاده کرده و راه برای تغییر را هموار سازند.
اهداف و روش‌های آموزشی ژنئولوژی
آموزش را هم می‌توان به عنوان یک دانش و هم حوزه‌ای که با علم رابطه‌ی تنگاتنگی دارد، تعریف نمود. در طول تاریخ آموزش و علم به هم پیوسته و مکمل یکدیگر بوده‌اند. از این منظر هدف آموزشی آکادمی ژنئولوژی پیوند میان جامعه‌ی اخلاقی و سیاسی با ارزش‌های اخلاقی و زیبایی‌شناختی در برابر هجمه‌های هزاران ساله‌ی سیستم سرمایه و مردسالاری است. فعالیت‌های آموزشی در کنار آموزش‌های آکادمی با برگزاری کمپ‌های آموزشی با موضوعات خاص، سمپوزیوم و پنل‌ها ارتقاء می‌یابد. کمپ‌های آموزشی یکی از روش‌هایی است که محیطی خارج از نظام آموزشی سنّتی ایجاد می‌کند و زنان فرصت شنیدن صحبت‌های یکدیگر را دارند و در مورد مسائل زنان، آزادی و برابری به بحث و تبادل نظر می‌پردازند. هدف آکادمی ژنئولوژی این بوده که برخی از موضوعات علمی و پارادایمی همچون”زندگی مشترک آزاد”، “ملت دمکراتیک”، “جنسیت‌گرایی اجتماعی”، “تزهای آزادی”، “خشونت علیه زنان” و “تاریخ زنان جهان” را از طریق پنل و کارگاه‌های آموزشی مورد بحث قرار دهد که در طول این سال‌ها تجارب بسیاری در شیوه‌ی آموزشی و بازدهی آن کسب شده است. به طور کلی هدف از آموزش، توسعه‌ی راه‌ها و ابزارهای درک و تجسّم محتوا، مفاهیم و نظریه‌های پارادایم ملت دمکراتیک است. این روشها کمک مهمی در ایجاد آگاهی‌بخشی جامعه ایفا کرده است. آکادمی ژنئولوژی در پیشبرد روش‌های آموزشی خود از سنت و تجارب آموزشی خاورمیانه بهره جسته است.
پیوند میان انقلاب زنان و ژنئولوژی
در سده‌ی ٢١ هر انقلابی نیاز به یک علم اجتماعی برای انجام اهداف و وظایف خود دارد. ژنئولوژی علم اجتماعی‌ای است که پایه های علمی انقلاب زنان را می‌سازد و در خدمت اهداف انقلاب زنان است. در این راستا انقلاب زنان تنها علیه نیروهای سرمایه‌داری و طبقات حاکم نبوده بلکه هدف آن تغییر مردانگی مسلّط، موقعیت فرودست زنان و تحولات اجتماعی، فرهنگی و علمی است. با انقلاب شمال و شرق سوریه با پیشاهنگی زنان تغییرات بسیاری در این موارد صورت گرفت. قالب‌های شکل گرفته تحت تاثیر سنّت‌ها و کلیشه‌های جنسیتی شکسته می‌شوند و به تدریج سبک زندگی بر اساس معیارهای برابری و احترام در حال شکل‌گیری است. از سوی دیگر سیستم دولتی و فرهنگ مردسالاری در حال ترویج فرهنگ تجاوز، نسل‌کشی زنان و یکسان‌سازی فرهنگی است که لازم در این باره هشیار بود و در مقابل آن دارای تدابیر ویژه بود. هنگام تعیین نمودن اهداف ژنئولوژی در برساخت انقلاب زنان لازم است در مورد اهداف آن سخن گفته و مباحث تئوری و عملی در مورد موضوعاتی با خاستگاه مدرنیته‌ی دمکراتیک همچون تاریخ، اقتصاد، سیاست، دموگرافی، ایدئولوژی و فرهنگ و هنر را برجسته‌تر نمود. بدون تردید سازمان‌یافتگی زنان برای بقای انقلاب ضروری است. به عنوان مثال با انقلاب روژآوا نمایندگی برابر و نهاد ریاست مشترک هم باعث دمکراتیزه کردن سیاست و هم ایجاد فرهنگ و روابط نوینی از زن و مرد در جامعه می‌شود. روند ایجاد یک سیستم خودمدیریتی مبتنی بر آزادی زنان در تغییرات اجتماعی نقش مهمی ایفا کرد. از سوی دیگر ایجاد بسترهای اقتصادی برای زنان، مکان‌های تامین امنیت زنان در برابر هر نوع خشونت، یگان‌های دفاعی زنان، تضمین حقوق زنان و هموار نمودن حضور زنان در عرصه‌های سیاسی، دیپلماتیک و اجتماعی از نتایج انقلاب در روژآوا است.
البته در کنار تغییرات صورت گرفته و دستاوردهای موجود نمی‌توان گفت به طور کلی مسائل و دشواری‌های زنان پایان یافته؛ لذا تلاش-ها برای حفظ این دستاوردها وجود دارد. زیرا با ارتقای انقلاب و پیشرفت زنان خشونت به اشکال متفاوت برای کمرنگ کردن نقش زنان و به حاشیه راندن آنان هنوز وجود دارد. بر این اساس نیاز به یک مبارزه‌ی مستمر وجود دارد در غیر اینصورت قدرت نفوذ انقلاب زنان نیز ضعیف خواهد شد. علی‌رغم این موانع و سختی‌های مبارزه در برابر ذهنیت مردانه و نظم موجود زنان همواره در هر شرایطی دارای موضعی رادیکال بوده‌اند. در وضعیت کائوتیک و جنگ جهانی سوم مبارزات زنان و شهامت آنان می‌تواند نویدبخش استقرار یک بنیان دمکراتیک در خاورمیانه باشد. اما لازم است بدانیم هنوز در ابتدای راهیم. تلاش نظام سرمایه‌داری جذب جنبش‌های اجتماعی و ضدسیستمی در سیستم خود است. به همین دلیل حفظ دستاوردهای انقلاب به اندازه‌ی انقلاب دارای اهمیت است.
ژنئولوژی دانش کنفدرالیسم دمکراتیک جهانی زنان
سده‌ی ٢١ با راهپیمایی‌های گسترده زنان جهان برای آزادی، صلح و دمکراسی آغاز شد. به ویژە از سال ٢٠١٠ بدین‌سو جنبش‌های متفاوت سوسیالیستی و دمکراتیک با برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی زنان با هدف ایجاد شبکه‌های پایدار حمایت و مبارزه زنان سازماندهی کرده‌اند. نخستین همایش زنان خاورمیانه در شهر آمد (دیاربکر) در شمال کردستان برگزار شد. زنان از تمام قاره‌ها در مورد اهمیت ایجاد این شبکه‌های کنفدراسیون دمکراتیک زنان با شعار “زنان آینده خود را می‌سازند” در فرانکفورت در سال ٢٠١٨ گفتگو کردند. بنابراین یکی از محوریت‌های فعالیت‌های ژنئولوژی ایجاد شبکه‌های ارتباطی میان زنان از تمام نقاط جهان است. فعالیت‌های ژنئولوژی در سطح خاورمیانه که جغرافیایی وسیع شامل فرهنگ، زبان و ملل متفاوت است، وجود دارد. در سال‌های اخیر با زنان آکادمیسین و فعالان زن از افعانستان، ایران، فلسطین، لبنان، سودان، لیبی، مصر، الجزایر، عراق و ترکیه ارتباط برقرار شده است.
زنان از تمامی تنوعات فرهنگی، اجتماعی و ملی می‌توانند اراده و معیارهای زندگی اجتماعی خود را با تشکیل سازمان‌های دمکراتیک و کنفدرال خودگردان ابراز کنند. زنان می‌توانند از تشکل‌های زنان در روستاها و محله‌ها گرفته تا شبکه‌های منطقه‌ای و جهانی دانش خود را در مورد مسائل بسیاری به اشتراک گذاشته و با یکدیگر مبارزات و فعالیت‌های خود را مدیریت کنند. در این باره تحقیقات و فعالیت‌های ژنئولوژی می‌تواند الگویی برای سازماندهی زندگی کمونال، سیاست دمکراتیک، آگاهی و آموزش اجتماعی، اقتصاد و زندگی اکولوژیکی برای زنان سایر نقاط نیز باشد. مهم است که روشها و آثار ژنئولوژی را به زبان‌های مختلف و یا به طور مستقیم با زنان سایر کشورها به اشتراک گذاشت تا زمینهای برای ایجاد یک جبهه مقاوم در برابر هجمه‌های لیبرالیسم و بیگانگی زنان از حقیقت خویش باشد.
در پایان…
کنفرانس ژنئولوژی در شرایط دشوار و کائوتیک جنگ جهانی سوم که همچنان دامنه آن وسیع‌تر می‌شود، برگزار شد. حضور پرشور زنان از همه‌ی مناطق شمال و شرق سوریه و مشارکت فعال در مباحث و گفتگوهای پیرامون موضوعات تعیین شده نشان‌دهنده‌ی آن است که جستجوی رهایی از بن‌بست‌های اجتماعی برای آنان دارای اولویت است. علاوه براین انتظارات و انتقادات خود را نیز بر زبان آوردند که برای آکادمی ژنئولوژی و فعالیت‌های آن می‌تواند راهگشای افق‌های جدیدی باشد. ژنئولوژی که وظیفه‌ی تولید دانش زنان را بر عهده دارد در شرایط کنونی رسالت سنگینی بر دوش دارد. دانش زنان بایستی شامل همه زنان باشد و آنان را به سوی آگاهی و خودبودن سوق دهد. ژنئولوژی می‌تواند نقش مهمی در تقویت انقلاب زنان در روژآوای کردستان و سایر نقاط آن بر عهده بگیرد چرا که مبارزه و انقلاب زنان تا رسیدن به مقاصد مورد نظر همچنان ادامه دارد.
…
* دومین کنفرانس ژنئولوژی در سطح شمال و شرق سوریه با شعار “روزآمد شدن آگاهی زنان با ژنئولوژی” در روژآوای کردستان برگزار شد.