ئەندامی مەجلیسی پارتی ژیانی ئازادی کوردستان پەژاك؛ ئەهوەن چیاكۆ لە بەرنامەیەكی تایبەتی ئاریەن تیڤی هەڵسەنگاندن لەسەر شۆڕشی ژن ژیان ئازادی دەكات و ئاماژە بەوە دەدات کە:”شۆڕشی ژن ژیان ئازادی بەرهەڵستكاریەكی جیاوازتر بوو لەوانەی پێشخۆی، هەمەلایەنە بوو، هەموو داخوازیەكانی لەخۆ گرت. لەبەر ئەوە رادیكاڵترین بەرهەڵستكاری لەبەرامبەری كۆماری ئیسلامیەوە ئەو بەرهەڵستكاریەیە كە بە ژن ژیان ئازادیەوە دەستی پێكردووە و بەردەوامە؛ چۆن بەردەوامە؟ ئەگەر ئێمە روانگەیەكی راست و راستەقینەمان لە شۆڕشی ببێت و پێمان وانەبێت كە شۆڕش تەنیا ئەو روداوەیە كە لەناكاودا یا یەكجار دەقەومێت هەندێ شت دەگۆڕێ و ئیتر تەواو دەبێت، روانگەكەمان ئەوەبێت كە شۆڕش فەرمانێكی بەردەوامە، شۆڕش زۆر لایەنەیە و تاك لایەنە نییە. شۆڕشی ژن ژیان ئازادی شۆڕشێكی زهنیەتی، كلتوری، كۆمەڵایەتی و دواجار شۆڕشێكی سیاسیشە”.
ئەهوەن چیاكۆ سەبارەت بە گرنگی یەكڕیزی و كاری هاوبەش تیشک دەخاتە سەر پەیوەندی حزبەكان و لایەنە سیاسیەكان و دەڵێت: “ئێستا دەبێ هەوڵبدەین پەیوەندیەكان ببەینە ئاستێكی ژوورتر، بیبەینە ئاستی كاری هاوبەش لەگەڵ لایەنەكاندا بەتایبەت لەگەڵ لایەنە سیاسیەكاندا وە ئەو لایەنە سیاسیانە بتوانن پێكەوە كاری هاوبەش بكەن؛ ئەو كارە هاوبەشە رۆحی یەكڕیزیش بەرزتر دەكاتەوە. راستە ئێمە دەڵێین یەكڕیزی ستراتیژیك فەرمانێك نییە تەنیا بە حزبەكانەوە سنورداربێت، فەرمانێكی نەتەوەیی و كۆمەڵایەتیە بەڵام نكوڵی لەو راستیەش ناكەین كە پەیوەندی حزبەكان و بەرزكردنەوەی ئاستی ئەو پەیوەندییە و لەهەمان كاتیشدا چونە نێو قۆناخی كاری هاوبەش دەتوانێت پێشەنگایەتیەكی گەورە بكات بۆ ئەم یەكڕیزیە نەتەوەییە كۆمەڵایەتیەی كە مەبەستی ئێمەیە”.
ئەندامی مەجلیسی پەژاک لەسەر ئەو كۆنفرانسەی كە بڕیار وایە لە 28/9/2025ی زائینی لە شاری كۆڵنی ئەڵمانیا بەڕێوەدەچێت لەسەر شۆڕشی ژن ژیان ئازادی تیشک دەخاتە سەر گرنگیەكەی و دەڵێت:”ئێمە وەک پارتی ژیانی ئازادی کوردستان لەو کۆنفرانسەدا لە پەنای لایەنەکانی دیکەوە ڕۆڵی گەورەمان گێڕاوە و پێمان وایە کە ئەم کۆنفرانسە ئەگەر تا کاتی بەشدار بوون و کۆتایی هاتنی کۆنفرانسەکە ئەو ڕۆحی هاوکاری و هەستیاریەی کە لە کاتی ئامادە کردنیدا هەبووە بەردەوام بێت، کۆنفرانسێکی بەکاریگەر دەبێت و هەم دوژمنی پێ توڕە دەبێت و هەم گەلیشی پێ دڵخۆش دەبێت و لە ڕاستیشدا ڕۆڵی شۆڕشگێڕ ئەوەیە کە هەمیشە دوژمن تەنگەتاو بکات و گەلی خۆشی دڵخۆش بکات و تابلۆیەک دروست دەبێت لە دڵخۆشی گەل و توڕە بونی دوژمن. لە هەمان کاتیشدا زەمینەیەک دروست دەکات بۆ کاری هاوبەشی زیاتر”.
ئەهوەن چیاكۆ لەکۆتاییدا روو لە بزوتنەوە دیموكراتیكەكانی ئێران و نەتەوەكان بانگەوازی دەكات و دەڵێت: “داوا لە هەموو نەتەوەکانی دیکەی ئێران و هەموو تەڤگەرە دیموکراتیکەکانی ئێران دەكەین کە وەرن پێکەوە یەک ڕیزی و یەکبوونی خۆمان مسۆگەر بکەین و لەو چوارچێوەدا ڕوبەڕوی ئەو سیستمەی کە بە هەموو شێوازێك دەیەوێت هەموومان لە بندەستیدا بهێڵێتەوە و بۆ ئەو ئاڵترناتیوانەی کە خۆیان ئامادەیان کردوە لە دوای کۆماری ئیسلامی ئەوان بێنە سەر تەخت و هەمان شت دوپات بکەنەوە لەسەر نەتەوەکان، لە بەرامبەری ئەوانەدا خۆمان بەڕێكخستن بکەین و یەکگرتوو بین و ئێمە پێمان وایە پارتەکەمان، پارتی ژیانی ئازادی کوردستان خاوەنی گەورەترین پۆتانسێلی پەروەردە کردنی کۆمەڵگە و بە تایبەت گەنجانە، خاوەنی پۆتانسێلی ئەوەیە کە بتوانێت کۆمەڵگەکەی بەڕێكخستن بکات و خاوەنی گەورەتری پۆتانسێلی دروست کردنی هاوپەیمانیگەلێكی ستراتیژیک و تاکتیکی هەم لە ئاستی کوردستان و هەم لە ئاستی ئێراندایە”.
دەقی چاوپێکەوتنەکە:
شۆڕشی ژن ژیان ئازادی گەورەترین بەرهەڵستكاری لەبەرامبەر كۆماری ئیسلامی ئێرانە
– هەڵسەنگاندنتان چییە لەسەر ئەم قۆناخەی ئێستای شۆڕش؟
* كۆماری ئیسلامی ئێران 46 ساڵە دەسەڵاتداری و حاكمیەتی خۆی بەردەوام دەكات، هەر لە سەرەتاوە هێزی بەرهەڵستكار لە بەرامبەر كۆماری ئیسلامی هاتۆتە مەیدان و لە قۆناخە جیاوازەكاندا ئەو هێزانە رادیكاڵتر بوونە، هەندێ جاریش بەهۆی نەتوانینی خۆیانەوە و سیاسەتی جیهانی و سیاسەتی كۆماری ئیسلامی هەندێك كەوتونەتە دۆخی ناچالاكی. واتا كۆماری ئیسلامی هەمیشە هێزی بەرهەڵستكار لە بەرامبەریدا هەبوە. بەڵام كێشەكە چیی بووە كە كۆماری ئیسلامی تا ئێستایش خەریكە بەردەوام دەبێت؟ ئەوەیە كە ئەو هێزە بەرهەڵستكارانە نەیانتوانیوە هەموو داخوازیەكانی پانتایی ئێران لەخۆ بگرن و نوێنەرایەتیان بكەن. هەندێك هێز هاتون تەنیا لە چوارچێوەی چارەسەركردنی كێشەی نەتەوەكان قسەیان كردووە، ئەویش نەك تەواو چڕوپڕ؛ بەڵكو بەشێوازی ناسیۆنالیستی و تەنگ باسیان كردووە، بەرفراوان باسیان نەكردووە. هەندێك هاتون تەنیا داخوازیە چینایەتیەكان و دادپەروەری كۆمەڵایەتی و ئەوانەیان باسكردوە، ئەویش دیسان بەشێوازێكی بەرفراوان نەبووە و تەنگ و سنورداربووە بەهۆی ئەو باگراوندە ئایدۆلۆژیەی كە هەیانبوە. هەندێكیتر هاتون باسی ئازادی سیاسی و رادەربڕین و …كردووە؛ ئەمانیش دیسان ئەو ئازادی و رادەربڕینەیان تەنیا بۆ ئەو بەشەی كە خۆیان بە نوێنەری دەزانن كردویانە.
بەڵام شۆڕشی ژن ژیان ئازادی ئیدی بەرهەڵستكاریەكیتر بوو، هەمەلایەنە بوو، هەموو داخوازیەكانی لەخۆ گرت. لەبەر ئەوە رادیكاڵترین بەرهەڵستكاری لەبەرامبەری كۆماری ئیسلامیەوە ئەو بەرهەڵستكاریەیە كە بە ژن ژیان ئازادیەوە دەستی پێكردووە و بەردەوامە؛ چۆن بەردەوامە؟ ئەگەر ئێمە روانگەیەكی راست و راستەقینەمان لە شۆڕشی ببێت و پێمان وانەبێت كە شۆڕش تەنیا ئەو روداوەیە كە لەناكاودا یا یەكجار دەقەومێت هەندێ شت دەگۆڕێ و ئیتر تەواو دەبێت، روانگەكەمان ئەوەبێت كە شۆڕش فەرمانێكی بەردەوامە، شۆڕش زۆر لایەنەیە و تاك لایەنە نییە. شۆڕشی ژن ژیان ئازادی شۆڕشێكی زهنیەتی، كلتوری، كۆمەڵایەتی و دواجار شۆڕشێكی سیاسیشە. شۆڕشی سیاسی زیاتر ئاوا پێناسە دەكرێت كە دەسەڵاتێك بڕوخێندرێ و دەسەڵاتێكیتر جێگەی بگرێتەوە كە بەڕای ئێمە ئەویش تێركەر نییە هەتا بۆ شۆڕشە سیاسیەكە، بەڵام شۆڕشی زهنیەتی و كۆمەڵایەتی و كلتوری كە لە بنەڕەتدا ئەوانن كە بنەما دروست دەكەن بۆ شۆڕشی سیاسی و راستەقینە گرنگن كە جار نا جار نابینرێن، بەهۆی ئەو تێگەیشتنە سنوردارە لە شۆڕش هەیە ئەم رەهەندانە نابینرێن، جا ئەم رەهەندانەی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی هەر لەناو كۆمەڵگەدا كاردەكەن، هەر رۆژ بە رۆژ كۆمەڵگە دەگۆڕن وە دەسەڵات و دەوڵەتیش تەنگەتاو دەكەن.
ئێمە دەزانین بە شۆڕشی ژن ژیان ئازادیدا لە بواری زهنیەتیدا و بەڕاستی گەشەدانەوەیەكی زۆر هەم لە كوردستاندا هەم لە گشتی ئێراندا كرا، بێگومان شۆڕشی ژن ژیان ئازادی تەنیا بە كوردستان و ئێرانیش سنوردار نییە هەم ناوچەییە هەم جیهانیشە، بەڵام ئێستا ئێمە باسەكەمان لەسەر كوردستان بەگشتی و رۆژهەڵاتی كوردستان بەتایبەتی و ئێرانە. واتا كرانەوەیەكی زهنیەتی كرد، لە بواری فەرهەنگەوە دیسان كرانەوەیەكی گەورەی كرد، لە بواری كۆمەڵایەتیەوە پەیوەندیەكانی جارێكیتر پێناسەكردەوە، وە ئەمانە خەریكن كاردەكەن، وە لەبواری سیاسیشەوە بونەتە هۆكاری ئەوەی كەلێنی گەورە لە نێوان لایەنەكانیتری رژێمدا دروست بكەن، لەلایەكیترەوە بونەتە هۆكاری كەلێنێكی گەورە لە نێوان رژێم و كۆمەڵگەدا، لەلایەكیترەوە لە ئاستی ناوچەیی و جیهانیشەوە دیسان شۆڕشی ژن ژیان ئازادی كۆماری ئیسلامی توشی تەنگەتاویەكی گەورە كردوە. ئەگەر شۆڕشی ژن ژیان ئازادی بەو گورزە توندەوە بەو هێزەوە هەڵنەستابایە من دڵنیام كۆماری ئیسلامی ئێستایش تەراتێنی دەكرد لە ناوچەكەدا.
ئەڵتەرناتیفی دیموكراتیك واتا هەموو چین و توێژەكان و گەلان بگەن بە مافی فەرهەنگی و ئەتنیكیەكانی خۆیان
– لە قۆناخێكی وەك ئێستادا لەو هەلومەرجەی كە ئێستا دەوڵەتی ئێرانی تێدایە، كە روبەڕوی قەیرانێكی زۆر بۆتەوە هەم لەلایەنی سیستەمەوە هەم لەلایەنی كۆمەڵگەیشەوە، پێویستە خەڵكی چی ئەرك و رۆڵێكیان هەبێت یان رێ و رێبازێك كەوا بیگرنەبەر لەم كاتەدا چییە؟
* لە راستیدا كۆماری ئیسلامی لەهەموو بوارەكاندا ئێستا لە دۆخێكی زۆر قەیراناویدایە و هەر دەچێت قوڵتر دەبێتەوە، بە كورتیش بێت ئاماژەمان كرد بە پەیوەندی ناو خودی لایەنەكانی رژێم و پەیوەندی رژێم و كۆمەڵگە. هەرچەند كۆمەڵگەی ئازادیخوازی كورد و گەلانی تری ئێرانیش هیچ كات سەریان بۆ ئەو رژێمە دانەنواندوە بەڵام ئێستا ئیدی گەیشتۆتە ئاستی هەری ژوور رەتكردنەوە و راوەستان لە بەرامبەر ئەو رژێمە.
لەلایەكی ترەوە رژێم لە بواری ژیۆپۆلەتیكی و سیاسەتی نێونەتەوەییدا توشی تەنگەتاویەكی گەورە هاتووە رۆژ بە رۆژ دەوری دەگیرێت، بابەتی زەنگەزور و وڵاتانی عەرەبی و رۆژهەڵاتی ئێران و دوای ئەوە ئەو فشارانەی لەسەریەتی بەتایبەت ئەوەی ئەگەر میكانیزمی ماشە ئاكتیف بكرێت، لەولاوە لە دوای شەڕی دوانزە رۆژە ئیدی هەركات دەستەبەری ئەوەی شەڕێكی گەورەتر لە شەڕی دوانزە رۆژە لە ئێراندا بقەومێت ئەوانە هەموو هەن، ئەمانە هەمویان ئەركی كۆمەڵگەكانیش دیاری دەكەن. دەستپێك دەبێت باوەڕی قوڵ هەبێت ئەم رژێمە ئیدی ناتوانێت ئاوا بەردەوامی بێت، هەربۆیە ئێمە دەبێت بەدوای چارەسەریەكدا بگەڕێین كە ئەم چارەسەریە وەك فارسی دەڵێن لە چاڵەوە دەرنەكەوینە ناو چاھ واتا لەبیرێكەوە دەرنەكەوین بكەوینە ناو بیرێكی قوڵتر. دەبێت باش بیربكەینەوە كە چیمان دەوێت، من پێم وایە دەستپێك ئەگەر ئەوە دروست ببێت لە بواری زهنیەتیەوە ئەمە پێش بكەوێت كە چی دەبێت ببێتە جێگرەوەی ئەو سیستەمەی كە ئێستا هەیە بەهەموو شێوازێك جومگەكانی ژیانی كۆمەڵگەی بەستوە؛ ئەوە بۆخۆی هەوڵدانێكی زۆر گەورەیە و بۆخۆی كاتێك لە بواری زهنیەتیەوە دیاری كرا كە چیمان دەوێت؛ لەبواری پراكتیكیشەوە زۆر شت ئیدی دەرگای لەبەر دەكرێتەوە.
ئەڵتەرناتیفی دیموكراتیك دەبێت بەبنەما وەربگیرێت، ئەڵتەرناتیفی دیموكراتیك نە بە واتا گشتیەكەی كە هەركەس باسی دیموكراسی دەكات، دیموكراسی بە واتای گەیشتنی هەموو ئەوانە بە مافە فەرهەنگی و ئەتنیكیەكانی خۆیان، گەیشتنی ژنان بە ئازادیەكانی خۆیان گەیشتنی كۆمەڵگە بە ژیانێكی بەختەوەر و شەرافەتمەندانە لە بواری دادپەروەری كۆمەڵایەتی و ئابوریەوە، گەیشتنی كۆمەڵگەكان بە هەقی خۆبەڕێوەبەری خۆیان، خۆیان خۆیان بەڕێوەببەن. ئەگەر ئەمە ببێتە گوتاری سەرەكی هەموو شوێنەكانی ئێران ئەوكاتە زەمینەی پێكەوە كاركردنیش دروست دەبێت، بەستەری پێكەوە كاركردنیش دروست دەبێت؛ بەستەری پێكەوە كاركردن بەشێكی رێكخستنكردنی كۆمەڵگەیە، كۆمەڵگە دەبێت رێكخستنی خۆی تۆكمە بكات، رێكخستنی خۆی رادیكاڵتر و دیموكراتیكتر بكات، وە هێزە سیاسیەكان بە ئێمەیشەوە دەبێت هەوڵ بۆ ئەوە بدرێت.
دوای ئەوە كە رێكخستنی كۆمەڵایەتی پێشدەكەوێت دەبێت ئامادەیی هەبێت بۆ هاوپەیمانیگەلێكی فرەڕەهەند و دیموكراتیك كە رۆڵی هەموو لایەنەكانی كۆمەڵگەی تێدابێت و سۆبژە ببێت بە هەموو كۆمەڵگە نەك تەنیا چینێك، گروپێك، نەتەوەیەك، رەگەزێك، سۆبژە ببێت بە هەموان ئەوكاتە كە ئەم رێكخستنە دروست بوو ئیتر دەرفەتی چالاكیش دروست دەبێت. ژنان و جوانان و گەلان و ئەوانەی بە دوای ئازادی كۆمەڵگەوەن چالاك دەبن، بەڵام كارە سەرەكیەكەی ئەوەیە لە بواری زهنیەوە ئەو ئەڵتەرناتیفە دیموكراتیكە دیاری بكرێت و قبوڵ بكرێت، دواتر بەپێی ئەوە رێكخستن پێش بخرێت وە ئەمجا چالاكی بەهێز و بەتوانا پێش بكەوێت.
لێرەدا دەمەوێت ئاماژە بە شتێك بكەم كەس نكوڵی لەوە ناكات كە ژن و كورد، بێگومان لەناو ژنیشدا ژنی كورد یەكێك لە سۆبژە سەرەكیەكانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادیە؛ ئەمە ئیدی هەم لە ئێراندا قبوڵ كراوە هەم لە ئاستی جیهانیشدا، كەواتە ئێمە وەك كورد دەبێت شتەكە سنوردار نەكەینەوە، دەبێ لەگەڵ ئەوەی پێداگری لەسەر مافەكانی خۆمان بكەین بەڵام لەهەمان كاتیشدا لەگەڵ نەتەوە و تەڤگەرە دیموكراتیكەكانی تری ئێرانیش هاوئاهەنگ بین بتوانین رێكخستن و هاوپەیمانی هاوبەش پێشبخەین، بەڕای من ئەگەر ئێمە ئەوە پێشبخەین ئەو فشارانەیش كە خستمەڕوو كە لە بواری ژیۆپۆلەتیكی و سیاسەتی جیهانیەوە لەسەر ئێراندا هەن و لە هەمانكاتیشدا ئەو دۆخە قەیراناویە قوڵەی كە ئێران بۆخۆی گیرۆدەیەتی ئێمە بەمانە هەمویانەوە دەتوانین لە داهاتویەكی نزیكدا شایەدی روداوگەلی زۆر گەورەی شۆڕشگێڕی بین لە ئێراندا، وە ئیدی ئەم بەرنامە لە كرماشان و سنە و مەهاباد و ئەوانە دروست بكەین.
لەو چوارچێوەدا ئێمە وەك پارتی ژیانی ئازادی كوردستان ئەو پۆتانسێلەمان تێدا هەیە و هەم هەوڵی بۆ دەدەین و كاری بۆ دەكەین هەم هەوڵ دەدەین كۆمەڵگەكەمان بەڕێكخستن بكەین هەم هەوڵدەدەین بێگومان نزیكبونەوە و یەكڕیزی هەم لە ئاستی كوردستان و هەم لە ئاستی ئێراندا مسۆگەر بكەین، هاوپەیمانیگەلێكیش لە ئاستی هەتا جیهانی و ناوچەییدا دروست بكەین بۆ ئەوەی بتوانین شۆڕشەكەمان شۆڕشێك بێت كە ئەمجارە بەڕاستی نەك تەنیا شتێك بڕوخێنێت و شتێكی دیكە بهێنێتە سەر خۆی كە لەوەی پێش خۆی خراپتربێت؛ ئەمجارە ئەڵتەرناتیفێك مسۆگەر بكات كە ئەم ئەڵتەرناتیفە بتوانێت كۆتایی بێنێت بەو هەموو نەهامەتیانەی كە گەلی كورد و هەموو گەلان و كۆمەڵگەكانی تری ئێرانیش پێوەی گیرۆدەبون.
یەكێتی ستراتیژیكی نەتەوەیی فەرمانێكی كۆمەڵایەتی و نەتەوەییە
– لەسەر ئاستی ئێران یا لەسەر ئاستی حزبە كوردیەكاندا لە رۆژهەڵاتی كوردستاندا پەیوەندی لایەنە سیاسیەكان و حزبەكان ئێستا بەچی شێوازێكە ئایا هیچ هەوڵدانێك هەیە بۆ گوڕتر كردنی شۆڕش لە سێیەمین ساڵیدا؟
* لەڕاستیدا شۆڕشی ژن ژیان ئازادی هەروەك چۆن هەموو شتێكی جارێكیتر رێكخستن كردەوە، پەیوەندی نێوان لایەنەكانیشی هەم پێناسە كردەوە هەم رێكخستن كردەوە. لەدوای شۆڕشی ژن ژیان ئازادی دەتوانم بڵێم لانیكەم لە ئاستی پەیوەندیدا لایەنەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان و هەتا لایەنەكانی تری ئێرانیش چونە قۆناخێكی تری نوێوە. بۆ كوردستان ئێمە لە سەرەتای دەستبەكاربونی پەژاكەوە هەوڵمانداوە كە بەڕاستی بگەین بە یەكگرتنێكی نەتەوەیی ستراتیژیك؛ ئەوە ئێمە هەر بەردەوامی دەكەین، پێشوتر ئاستەنگی زۆر بوو ناڵێم ئێستا ئاستەنگی تەواوبونە ئاستەنگی هەر هەیە بەڵام بەشێكی زۆری ئەو ئاستەنگیانە شۆڕشی ژن ژیان ئازادی رایماڵی. ئێوە بۆخۆتان شاهیدن پەژاك كۆمەڵێك كۆنفرانسی بەڕێوەبرد لەو كۆنفرانسانەدا حزبی رۆژهەڵاتی كوردستان كە خاوەنی مێژوویەكن لەڕێگەی ئەو كۆنفرانسانەی كە پەژاك رێكیخست لە ئاستی ژوردا هاتنە لای یەك. لە نێو گۆڕەپانی گشتی ئێرانیشدا كۆنفرانسگەل و چالاكیگەلێگ كە پەژاك پێشەنگایەتی بۆ كردن یا بەشێوازێكی راستەوخۆ لە بەڕێوەبردنیان رۆڵی هەبوو یا ئەگەر هاوبەشیش بوو یەكێك لە رۆڵە سەرەكیەكانی بەڕێوەبردنی ئەو كۆنفرانسانەبوو ئەوەیش بوو بە هۆكارێك لە ئاستی ئێرانیشدا بەڕاستی پەیوەندیەكانیش بچنە ئاستێكی ترەوە.
بۆ كوردستان ئێمە دەتوانین بڵێین ئێستا پەیوەندیەكان خراپ نین، بەڵام تەنیا پەیوەندی بەش ناكات بەڵكو ئێمە دەبێت بگەین بە یەكڕیزیەكی ستراتیژیكی نەتەوەیی لە رۆژهەڵاتی كوردستاندا. یەكێتی ستراتیژیكی نەتەوەیی تەنیا رۆڵی حزبەكان نییە ئەوە فەرمانێكی كۆمەڵایەتی و نەتەوەییە؛ كۆمەڵگەی رۆژهەڵاتی كوردستان ئەمڕۆ خاوەن تەڤگەرگەلێكی بەهێزی كۆمەڵایەتیە، تەڤگەری ژنان و ژینگەپارێزی و دادپەروەری كۆمەڵایەتی و زۆر تەڤگەری تر، ئەم تەڤگەرانە دەبێت هەمویان بەشدار بن، لە دۆخی ئێستادا لەوە دەچێت هێشتا بەتەواوی ئەو زەمینە فەراهەم نەبێ، هەتا ئێمە رۆژهەڵاتی كوردستان ئازاد نەكەین و دەرفەتی ئەوە كە بچینەوە ناو رۆژهەڵاتی كوردستاندا بە شێوازی راستەوخۆ ئەم كارە پراكتیكیانە ئەنجام بدەین لەوە دەچێت هێشتا لەم دۆخەی ئێستادا ئەمە نەبێت، بەڵام ئێمە پێمان وایە ئەمە دوور نییە و لە ئایندەی هەری نزیكدا ئەمە مسۆگەر دەبێت بە ئەو هۆیانەی كە پێشتر ئاماژەم پێكردن.
ئێستا ئێمە چیبكەین؟ ئێستا دەبێ هەوڵبدەین پەیوەندیەكان ببەینە ئاستێكی ژوورتر، بیبەینە ئاستی كاری هاوبەش لەگەڵ لایەنەكاندا بەتایبەت لەگەڵ لایەنە سیاسیەكاندا وە ئەو لایەنە سیاسیانە بتوانن پێكەوە كاری هاوبەش بكەن؛ ئەو كارە هاوبەشە رۆحی یەكڕیزیش بەرزتر دەكاتەوە. راستە ئێمە دەڵێین یەكڕیزی ستراتیژیك فەرمانێك نییە تەنیا بە حزبەكانەوە سنورداربێت، فەرمانێكی نەتەوەیی و كۆمەڵایەتیە بەڵام نكوڵی لەو راستیەش ناكەین كە پەیوەندی حزبەكان و بەرزكردنەوەی ئاستی ئەو پەیوەندییە و لەهەمان كاتیشدا چونە نێو قۆناخی كاری هاوبەش دەتوانێت پێشەنگایەتیەكی گەورە بكات بۆ ئەم یەكڕیزیە نەتەوەییە كۆمەڵایەتیەی كە مەبەستی ئێمەیە.
لەو چوارچێوەیەدا ئێمە وەك پەژاك بەڕاستی بە هەموو هێز و توانامانەوە لە مەیدانداین و هەوڵدەدەین ئەم ئاستە بەرزبكەینەوە؛ لەبەر ئەوەی كە بەڕاستی ئەوە ئیدی پێویستییەكی مێژووییە و ئەگەر ئێمە ئەو كارە نەكەین ئەو نزیكبونەوە و پەیوەندیە تەندروستە و كارە هاوبەشە نەكەین ناتوانین بگەین بەو ئامانجەی كە پێی دەڵێین یەكڕیزی ستراتیژیكی نەتەوەیی كۆمەڵایەتی، ئەگەر ئەوە دروست نەكەین بەڕاستی وەڵامی مێژوو دروست نادەینەوە و دەرفەتەكانمان لێ دەسوتێت و دەتوانم بڵێم جارێكیتر گەلی كورد توشی كوشت و كوشتار و نەهامەتی و بێ ئاكامی لە خەبات دەبێتەوە.
بەڵام ئەگەر ئێمە ئەو كارانە بكەین من دڵنیام رەوشێك لە كوردستاندا دێتە ئاراوە كە هەموو ئەو ئێش و ئازارانەی كە ساڵانێكی دوور و درێژە گەلی كورد كێشاویەتی؛ ئەوانە دەڕەوێنەوە و ئەو برینانەی بە جەستەی نەتەوەكەمان و گەلەكەمانەوە هەیە ساڕێژ دەبن و ژیانێكی دیموكراتیك و ئازاد بۆ گەلەكەمان مسۆگەر دەبێت، واتا رەوتی گەیشتن بەمە كاركردنە لە چوارچێوەی رێكخستن و وشیاركردنەوەی كۆمەڵگەكەماندا، دروستكردنی یەكڕیزی لە نێوان لایەنە سیاسیەكان و گشتی كۆمەڵگە. واتا دەتوانم بڵێم رەوتەكەی ئەوەیە ئێمە هەوڵبدەین بە سەرنجدان و جۆش و خرۆش و لێبوردەییەكی زۆرەوە لەو رەوتەدا رێ بپێوین و هەركەسیش بانگێشت دەكەین بۆ ئەوە.
لە ئاستی ئێرانیشدا ئێستا كوردی رۆژهەڵاتی كوردستان وەك پێشەنگی شۆڕشی سەردەمی ئێران قبوڵكراوە؛ دیسان تەئكید دەكەمەوە ئێمەی كورد دەبێت ئەمە تێكنەدەین، دەبێ بە هەندێ بیروڕای تەنگی نەتەوایەتی ئەمە تێكنەدەین، لەسەر ماف و داخوازیەكانی نەتەوەی خۆمان پێداگربین بەڵام لە هەمانكاتیشدا باوەشێكی كراوەمان هەبێت بۆ هەموو نەتەوەكان و تەڤگەرە دیموكراتەكانی شوێنەكاتی تری ئێران بۆ بەستنی هاوپەیمانی.
كۆنفرانسەكەی 28/9 بەكاریگەرە، هەم دوژمنی پێ توڕە دەبێت و هەم گەلیشی پێ دڵخۆش دەبێت
– هەر لەو چوارچێوەیدا کە باستان کرد هەر وەکوو دوو ساڵی پێشوی ژن ژیان ئازادی، ئێشتاش بڕیاری ئەوە هەیە کە لە 28/9ی زاینی لە شاری کۆڵنی ئەڵمانیا کۆنفرانسی ژن ژیان ئازادی بکرێت، گرنگی ئەو کۆنفرانسە چیە بۆ یەک گرتن و نزیک بونەوەی لایەنە سیاسیەکان؟
* ئەو کۆنفرانسە گرنگە لەبەر ئەوەی کارێکی هاوبەشی حەوت لایەنی ڕۆژهەڵاتی کوردستانە و لەلایەنی کۆمەڵگای ڕۆژهەڵاتی کوردستانەوە پێشوازی لێ کراوە. پێشتر هەندێک حزب هاتونەتە لای یەکتر، دوو حزب و سێ حزب کاری هاوبەشیان کردوە، ئەمە یەکەمین کاری هاوبەش نییە. بۆ نموونە ساڵی 2023 کۆنفرانسێکی گەورە لە پەرلەمانی ئەوروپا دروست بوو، کە بەڕاستی بە دەستپێشخەری پەژاک دروست بوو، سێ حزبی کۆمەڵە و دیموکرات و پەژاک لە ئاستی ژورەوە هاتنە ناو پانێلێک، یان جار جار ئەو حزبانە هاتوونەتە مەیدانێکی هاوبەش بەڵام لایەنێکی دیکە دەستپێشخەری کردوە و زۆرینەی ئەوانە کەنەکە بووە، کە لێرەدا سوپاس و دەستخۆشیان لێ دەکەین کە بەڕاستی ئەو هەڤاڵانەی کەنەکە ڕۆڵیان هەبوە. بەڵام ئەم کۆنفرانسە هەم ئەو لایەنانەی کە بەشدارن زیاترن و هەم ئەم لایەنانە خۆیان پلانیان کردوە و لە هەمان کاتیشدا لەسەر بنەما و دەرئەنجامی باس و لێكۆڵینەوە و گفتوگۆ و پێکەوە دیالۆگ کردنێک بووە، لە هەمانکاتیشدا ئەم کۆنفرانسە دەتوانێت یەکەمین ئەکتی بەرچاو و هاوبەشی ئەم حزبانەبێ و بێگومان ئەو کۆنفرانسەش نابێت وا سەیری بکەین کە دەبێت لەو ئاستەدا بمێنێتەوە، دەبێت ئیمە ئەم کۆنفرانسە بکەین بە بنەمایەک بۆ کاری هاوبەشی گەورەتر.
ئێمە وەک پارتی ژیانی ئازادی کوردستان لەو کۆنفرانسەدا لە پەنای لایەنەکانی دیکەوە ڕۆڵی گەورەمان گێڕاوە و پێمان وایە کە ئەم کۆنفرانسە ئەگەر تا کاتی بەشدار بوون و کۆتایی هاتنی کۆنفرانسەکە ئەو ڕۆحی هاوکاری و هەستیاریەی کە لە کاتی ئامادە کردنیدا هەبووە بەردەوام بێت، کۆنفرانسێکی بەکاریگەر دەبێت و هەم دوژمنی پێ توڕە دەبێت و هەم گەلیشی پێ دڵخۆش دەبێت و لە ڕاستیشدا ڕۆڵی شۆڕشگێڕ ئەوەیە کە هەمیشە دوژمن تەنگەتاو بکات و گەلەكەیشی دڵخۆش بکات و تابلۆیەک دروست دەبێت لە دڵخۆشی گەل و توڕە بونی دوژمن. لە هەمان کاتیشدا زەمینەیەک دروست دەکات بۆ کاری هاوبەشی زیاتر. چونکە لە رەوتی ئامادە کردنی ئەم کۆنفرانسەدا هەموو لایەنەکان رەنجیان دا کە هەندێک بەربەست هەیە لە بەرامبەر کاری هاوبەشدا و دەبێت کار بکرێت لەسەر ئەوەی کە ئەو بەربەستانە بەلاوەبنرێت بۆ ئەوەی کە کاری گەورەتر بکرێت.
پەژاک بە بڕیارە کە ئازادی گەلی كورد و کوردستان مسۆگەر بکات
– لە سەرەتای شۆڕشەوە ئەرک و بەرپرسیاری پەژاک بە چی شێوازیک بوە و لەمەو بەدوا چی دەکرێت و پەیامتان چیە؟
* سەبارەت بەوەی کە ڕۆڵی پەژاک چیە و پەژاک دەبێت چی بکات، لە بواری كاتییەوە ئێستا ئێمە لە دەیەی سێیەمی سەدەی 21داین و کەوتوینەتە نیوەی دووەمی ئەم دەیەیە، واتا پینج ساڵی یەکەممان تێپەڕ کردوە و کەوتوینەتە ناو پێنج ساڵی دوهەم، ئەگەر ئێمە بەراوردی بکەین لەگەڵ دەیەی سێیەمی سەدەی بیست، واتا سەد ساڵ پێش ئێستا، زۆر شت کە ئێستا کورد پێوەی گیرۆدەیە لەو دەیەیەدا قەوما، دەوڵەت_نەتەوەکان دروست بوون، شۆڕشە کوردیەکان سەرکوت کران و زۆر شتی دیکە. لەم دەیەیەدا ئێمە دەبێت نەهێڵین بەهیچ شێوازێک ڕەوشێکی دیکەی وەها بقەومێت کە سەد ساڵی دیکە کورد پێوەی گیرۆدە بێت و بۆ ئەوەش ئەزموون هەیە و هێزیشمان هەیە.
کورد ئەمڕۆ لە ناوچەکەدا هێزە و خاوەنی بیری ئازادە و پێواژۆیەک ڕێبەر ئاپۆ لە باکووری کوردستان دەستیپێکرد ئیمە بینیمان کە چی کاریگەریەکی ناوچەیی و جیهانی هەیە و ڕەوایەتی تێکۆشانی کورد جارێکی دیکە بە هەموو جیهان نیشان دراوە. دیسان لە بواری كاتیەوە، ئەگەر ئێمە تێکۆشانی پەژاک كاتبەندی بکەین، دە ساڵەیەکی پێش پەژاکمان هەیە کە تەڤگەری ئاپۆیی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان کاری کردوە بۆ ئەوەی کە بنەمای درووست کردنی تەڤگەرێک یان حزبێکی چالاك و شۆڕشگێڕ درووست بکات. ساڵی ٢٠٠٤ کە پەژاک دامەزرا، دە ساڵێکمان هەیە تا ٢٠١٤ کە پەژاک جارێکی دیکە لەو دە ساڵەدا دۆزی ڕەوای زیندوو کردەوە و ئەو تابلۆیەی کە درووست کرابوو لەو کاتەدا کە لایەکی تا ئاستێک زویر بوو لەبەر ئەوەی کە تیکۆشانەکەی پێشتری ئەنجامی نەگرتبوو، لە لایەکەوە دەوڵەتێک كە پێی وابوو کۆتایی هێناوە بە دۆزی کورد، پەژاک لەو دە ساڵەدا توانی ئەو تابلۆیە بگۆڕێت و دوژمنی ئاگادار کردەوە کە کورد کۆڵنادا و مۆڕاڵی شۆڕشگێڕی گەلیش بەرز بوەوە و ئەمجارە نە تەنیا ئەوەی کە لە مافەکانی خۆی داکۆکی کرد و خۆی بەڕێكخستن کرد؛ داکۆکی لە مافی پارچەکانی تریش کرد، داکۆکی کورد ڕۆژهەڵات لە شەنگاڵ و کۆبانی وێنەکەی هەیە.
دە ساڵی دیکە، واتە ٢٠١٤ تا ٢٠٢٤ دە ساڵێک بوو کە پەژاک پەیامەکەی گەیاندە هەر شوێنێک، نە تەنیا لە کوردستان بەڵکوو لە ئێرانیشدا خۆی بەڕێكخستن کرد کە ئەگەر ئێمەش ڕازی نەبین لە هەموو ئەنجامەكە، بەڵام ئەنجامێكی گەورەی خستە مەیدان کە لە ناو شۆڕشی ژن ژیان ئازادیدا ئەم دە ساڵە مۆری خۆی بە مێژوەوە دانا.
لە ٢٠٢٤ بە کۆنگرەی حەوتەمینی پەژاک ئێمە کەوتوینەتە دە ساڵەیەکی دیکە کە ئەم دە ساڵە پەژاک بە بڕیارە کە ئازادی کوردستان، ئازادی گەلی کورد مسۆگەر بکات و لە هەمانکاتیشدا هاوئاهەنگ و هاوڕاستا بێت لەگەڵ گەلان و تەڤگەرە دیموکراتیکەکانی دیکەی ئێران بۆ ئەوەی کە ئێرانێکی دیموکراتیک و کوردستانێکی ئازاد مسۆگەر ببێت. ئێمە وەک پەژاک بزوتنەوەیەكی سیاسی، کۆمەڵایەتی، فەرهەنگی و فکرین و لە هەمانکاتیشدا بزوتنەوەیەكین کە هەمیشە مافی پاراستن بۆ گەلەکەمان ڕەوا دەبینین. لەو چوارچێوەیەدا بانگەواز دەکەین لە گەلەکەمان کە پەژاک و پرۆژەكانی زیاتر و باشتر بناسێت و بانگەواز دەکەین لە گەنجانی شۆڕشگێڕ کە وەرن بەشداری ڕیزەکانی پەژاک ببن، وەرن ئامادە ببین بۆ ئەوەی کە مۆری خۆمان بە مێژوەوە بنێین. پەژاک بۆ پەروەردە کردن و ئامادە کردنی گەنجان خاوەن پۆتانسێل و دەرفەتێکی گەورەیە و لە هەمانکاتیشدا داوا دەکەین لە هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگەی کوردی هەم خۆیان بەڕێكخستن بکەن و هەم کراوە بن بۆ ئەوەی کە پەیوەندیەکانمان لەگەڵیان زیاتر بێت بۆ ئەوەی کە رێكخستنەکەمان پتەوتر و بەهێزتر بکەین. لە هەمانکتیشدا داوا لە هەموو نەتەوەکانی دیکەی ئێران و هەموو تەڤگەرە دیموکراتیکەکانی ئێران دەكەین کە وەرن پێکەوە یەک ڕیزی و یەکبوونی خۆمان مسۆگەر بکەین و لەو چوارچێوەدا ڕوبەڕوی ئەو سیستمەی کە بە هەموو شێوازێك دەیەوێت هەموومان لە بندەستیدا بهێڵێتەوە و بۆ ئەو ئاڵترناتیوانەی کە خۆیان ئامادەیان کردوە لە دوای کۆماری ئیسلامی ئەوان بێنە سەر تەخت و هەمان شت دوپات بکەنەوە لەسەر نەتەوەکان، لە بەرامبەری ئەوانەدا خۆمان بەڕێكخستن بکەین و یەکگرتوو بین و ئێمە پێمان وایە پارتەکەمان، پارتی ژیانی ئازادی کوردستان خاوەنی گەورەترین پۆتانسێلی پەروەردە کردنی کۆمەڵگە و بە تایبەت گەنجانە، خاوەنی پۆتانسێلی ئەوەیە کە بتوانێت کۆمەڵگەکەی بەڕێكخستن بکات و خاوەنی گەورەتری پۆتانسێلی دروست کردنی هاوپەیمانیگەلێكی ستراتیژیک و تاکتیکی هەم لە ئاستی کوردستان و هەم لە ئاستی ئێراندایە.