جە چیمنە ئان و ساتە میژوویێنە پەرگاڵەو سەرمایەدەری جیهانی پەی گەلاو و نەتەوەکا بژگەم جە شەروو قڕ کەردەی هیچیەتەریش چەنی وێش ناردەن.
شەڕ جە مابەینوو وزەکاو مۆدرنیتەی سەرمایەدەری و وزە دەسەڵاتپارێزەکا جە وەرکەوتەو دلێڕاسەینە جە رادەو وێش بەرشیەن و جە لایە تەریچەو دیمۆکراسی گەلا خەریکوو یۆستەیوەو راکاریەن پەی بەرشیەی چی شڵەژیویارە کە گردوو ناوچەکەیش گرتەنەو.
تاومێ واچمێ شەڕی یەرەموو جیهانی ئینا راوە. ئی شەڕە هەم جە بواروو پانایی و هەمیچ ماوەکەیش جە هەردوو شەڕەکاو جیهانی وەلتەر جە وێش قوولتەر و درێژمەوداتەرەن. ماتەورەو وی نوێ تازە کەردەیوەو پەرگاڵەو جیهانو سەرمایەداری جە ناوجەکەینە مەوینیۆ. ئا چێوەی کە روە مذۆنێ رزیای و هۆر ڕشکیایوەو پەڕگاڵەو سەرمایەدەری ” دەولەت – نەتەوەین”. رۆ دماو رۆی شایستە نەبیەیش فرەتەر دیاری مذۆ.مۆدیلوو دەوڵەت نەتەوەی و راکاروو نەتەوەگەرایی ئیتر نە تەنیا هەوڵو و کۆششوو گەلا بە تایتبەت گەلوو کوردی مەیاونۆ بە سەرەنجام؛ چەپوانەو ئانەیە شڵیویای و گرفتەکا فرەتەر و قوڵتەر کەرۆوە.
وەروو ئینەیە متەیرەو و وەشکەردەی مۆدیلیە دیمۆکراتیکی یاگەوگێر(ئاڵتەرناتیڤ)، کە تواناو بەرشیەیش چی گرەکۆر بۆ کە شەرچەمەو وێشا جە دەوڵەت نەتەوەی گێرۆ، گرنگیە میژوویش هەن.
گەلوو کوردی و تەڤگەروو سناسنامە واز و ئازادیواز کە ماویە فرەن پەی پارێزنای بیەی و ئازادی وێش هەوڵش دان. راکار بیەی پەرگڵەو کۆنفدرالیزمی دیمۆکراتیک کە بابەتیە سەردەمیانەن بە پێسەنگ بیەی گەلوو کوردی. سەروو ئی بنەمایێ گەلوو کۆردی جە وەرکەوتەو کوردستانینە و ئێرانینە ئی پەرگاڵێ پسەو راکاریە دیمۆکراتی و بەینوودەولەتی جە چوارچێوەو چارەسەر کەردەو گرفتەکاو وێش و گردوو شناسنامە جیواوازەکا کە جە کوردستانەنە ژیوانی مژناسۆ و بە بنەمایچش گێرۆ.
[gdl_gallery title=”konferansi-capemeni-kodar-20140505″ width=”57″ height=”57″ galid=”1″]
بنچینە ئەساسیەکاو پەرگاڵەو کۆنفدرالیزموو دیمۆکراتیکی جە وەرکەوتەنە پی جۆرەنێ:
1. ددەوڵەت- نەتەوە و نەتەوەگەرایی، تەنگ و چەلەمیە گەورێنە جە وەرانوەروو بە مەرزیایرە بیەی و هەر پاسە وەڵاو بیەیوەو دیمۆکراسی و ئازادی جە دلێ کۆمەڵگاینە. کۆمەڵگاسا پاسە یاونانەنە کە تەنیا راو یاواو بە ئازادی و بە ئرادە بیەی سیاسی و کۆمەڵایەتی، مەرزنایرەو ئی مۆدیلێنە [یانی دەوڵەت- نەتەوە]. نیروە هژمۆنوازەکێو پەرگاڵەو سەرمایەداری پەی یاوای بە بەهریە زیاذە جە حەدی، هەمیشە جە راو سیاسەتوو دوەبەرەکی و ئاژاوێ نیایوە و هۆرگیسنای شەڕی جە مابەینوو گەلانە، جێ سیستەمێ ئیستفادە کەرانێ. مۆدیلوو دەوڵەت- نەتەوەی بە وەشکەردەی کۆمەڵگایە یەک دەس و یەک رەنگە و بە دژایەتی و نکۆڵی کەردەی جە گردوو رەنگ و جیاوزیەکاو تەری کە جە کۆمەڵگانە هەنێ، بیەیش هەن. پەرگاڵی کە جە وەرانوەروو ئی دۆخینە وێس مرمانۆ ، پەرگاڵەو کۆدار( KODAR) ینە کە مۆدێلیە بێ دەوڵەتە و دیمۆکراتیکەنە کە ئازادی و ئیرادەو گردوو جیاوازیەکاو کۆمەڵگای گێرۆ دلێ وێش و بە بەرشیەی جە هزروو بەرژوەندیوازوو پەرگاڵەو سەرمایەداری، جە شڵەژیایەکا پرۆوەو ئاشتی و بەیۆیوە ژیاوی دەس وزۆنێ.
2. پەرگالەو کۆدار(KODAR)ی جە وەرانوەروو ئا پەیلوایە کە کۆمەڵگای بە هیچ مزانۆ و هەرپاسە ئا دیایە کە تاکگەرایی رەها و لیبراڵ[ بێ پیوان] پەرە پەنە مذۆنێ، مۆباریزە کەرۆ و هەم تەریبی بەینو تاک و کۆمەڵگای بە بنەما گێرۆ.
3. جە پەرگاڵەو کۆدار(KODAR)ینە ناوەندوو بڕیار دای خۆدوو کۆمەڵگاین. گۆفتووگۆ، بڕیاردای و بەیاگێ‌یاردەیش، جە لاو ورە دیمۆکراتیکەوکاو کۆمەڵگایوە، سەروو بنەماو هۆرچنیەیوە وەشکریریۆ. دیۆمکراسی بە شێویە راستەوێ و بە بەشداری گردوو جیاوازیەکاو کۆمەڵگای، بە باشتەرین شیواز بریۆراوە. چی ستیستەمێنە کەسە هۆرچنیای و بەرەرایرەکا، تانیە مافوو بەیاگێ ئاردەی بڕیارەکاو کۆمەڵگایشا هەن.
4. جە پەرگاڵەو کۆدار(KODAR)ینە بڕیار و پەسەنن کەردەی جە لاو مەجلیسوو دەگای ناوچە(بەش) و مەجلیسوو گەڕەکی و هەرێمەکاو شارینە گیریۆ. متمانەپەنەکریاتەرین دەزگاو بریاردای مەجلیسەکاو گەلینێ. بریاردای جە لاو کۆنسەو بەردەیرایوە کە نمایەندەگی گردوو جیاوازیەکاو وەرکەوتەو کوردستانین، گنۆ بواروو بە یاگێ ئاردەی.
5. پەرگاڵەو کۆدار(KODAR)ی پەرگاڵیە دیمۆکراتیکەنە کە گردوو چین و بەشە جیاوازیە کۆمەڵگایەتیەکا و جە سەروو گردیشاوە ژەنی و جوانەکا، سەروو بنەماو هەموەلاتی ئازاد و یەکسانی، مەجلیسەکاو هەموەڵاتی ئازاد و یەکسانی وەشکەرا.ورەو وێش جە گردوو گۆڕەپانە کۆمەڵایەتی، فەرهەنگی،ئابووری، زانستی، هۆنەری، سیاسی، پەرێزگاری، دیپلۆماتیک، یاسایی، جە ورەو جەوهەری رەنگەکاو دلێ کۆمەڵگای گێرۆ.
6. پەیوەندیەکاو پەرگاڵەو کۆدار(KODAR)ی چەنی دەوڵەتی بە ڕاو فرموولوو” دەولەت+ دیمۆکراسی”رێکوزیۆ. ئی پەیوەندیە بە پاو پەیمانیە بە پرنسیپێ رێکوزیۆ کە کاکڵەکەش پەسەذن کەردەی یۆترینی و رەوایی دایە دوە لایین بەین و دەسەڵاتی و پەرگاڵەو ویبەردەی رایوەو دیمۆکراتیکی. کۆنفدرالیسموو دیمۆکراتیکی بێ رەد یان ئینکاروو دەوڵەتی جە هەمان دەمەنە بێ ئانەی بۆنی بە بەشیە چاذی، ئۆلگوویەن کە دیمۆکراتیک کەردەی کۆمەڵگای بە بنەما گێرۆنێ.
7. مەرجیە حەرەکەمە پەی ئانەیە کە کۆدار(KODAR) چەنی دەسەڵاتوو ئێرانی تاوۆ چێروو بانیە هامبەشوو سیاسینە یاگێ گێرا، پەسەذن کەردەی پایەگاو ویبەردەی رایوەو دیمۆکراتیکی جە لاو دەسەڵاتیوە. ئەشۆ وزمێشەو وێر کە ئارمانجەو ویبەردەیرایوەو دیمۆکراتیکی بەشدار بیەی جە پەیکەرەو دەسەڵاتی نیەن بە چەپوانەو ئانەیوە وێبەردەیرایوە یان ئیقتیداری دیمۆکراتیکوو کۆمەڵگاین جە دلی ئاسنوورانە کە ئارۆۆ هنەو ئڕنینێ. دیارەن کە یاوای بە پیسنە ریکەوتنامیە جە راو یاسایە بنەمایی دیمۆکراتیکوە روە مذۆ کە بەرهەمیە بۆ جە هامدەنگیە بەینو کۆمەڵگای دیمۆکراتیکێ و دەسەلاتی. ئەگەر بەیو چینە دۆخیە وەشنەبۆ، کۆنفدرالیزموو دیمۆکراتیکی بە شێویە یەک لایی پەی جاڕدای(مەرزنایرەو) وێبەردەی رایوەو دیمۆکراتیکی هەنگامە هۆر گێرۆ.
8. ئازادی ژەنێ یۆ جە بنەمایەکاو کۆنیویە کۆنفدراڵ و فدرالیزموو دیمۆکراتیکین. ئاستوو ئازادی کۆمەڵگای بەسیان بە ئاستوو ئازادی ژەناوە. بی ژەنا سیاسەتوو دیمۆکراتیکی کرداری مەبۆ و مەتاومێ ئاشتی پەرە پەنە بذەیمی و جە ژیوگەی پارێزگاری کەرمێ. ژەنی بە شێویە کۆنفدراڵ و بەجۆریە وێسەر(خودمختار) و تایبەت جە کۆدارەنە یاگێ گێراو و مافوو وی رێکوزستەیشا هەن.
9. جوانێ نەخشیە پیشاهەنگ و بنەمایشا جە دلێ پەرگالەو”کۆدار”ینە ئینا سەروو شانەویوە. نیروویە دیمۆکراتیواز و ئازادیوازێنی کە جە پێشوستەی کۆمەڵگای ئەخلاقی و سیاسینە نەخشیە وەرچەمشا هەن. جوانێ پسەو وەشکریایە کۆنفدراڵ و بە شێویە وێسەر دلێ سیستەمەو کۆدارینە یاگێ گێرا و ویشا رێکوزا.
10. مۆدڕنیتەو سەرمایەداری جە راو پووڵ پەرەستی، سنعەتگەرایی و دەوڵەتگەرایی خەسارەتیە فەرش جە ژیوگەی دان، کۆنفدرایزمی دیمۆکراتیک بە چەپوانەوە بە هەستیاری و وشیاریوە نزیکوو بابەتوو ژیوگەی بۆوەو وچیەنی ئاذی هەماهەنگ وسازگارا. کۆدار بە هەوڵدای پەی زینە کەردەیوەو فەرهەنگوو وەشەئەسیای سرووشتی جە وەرانوەروو فەتح گەرایی، کاوێلکاری و داگیرکەردەی مدرۆوەو و ئابووری و کۆمەڵگایە بە بنەما گێرۆ کە جە جەوهەروو وێشەنە پاریزگاروو ژیوگەین.
11. پەرگاڵەو کۆدار(KODAR)ی جە وەرانوەروو هێرشوو هێزە هێرشبەرەکاو بەری، دەسوەردای هێزە دەسەلاتگەرایەکاو دڵێ هەرپاسە دەسوەردای چینکاو دەسەڵاتوازوو کۆمەڵگای ساحیوو هێزوو پارێزنای جەوهەرین. جە پەرگاڵەو کۆداریەنە هەر یەکینیە کۆمەڵایەتی بە وەرچەم گێرتەی بنەماو جیهانی پەرێزگاری جەوهەری جە ویش پارێزگار کەرۆ، بەس ئینە بە واتاو ئەرتەش‌سەروەری نیەن. هەر چەن یەکینەکاو پەرێزوانی جەوهەری ئێستاتیفی پەێویستشا هەن بەس چێروو چەمداری ئۆرگان و دەزگایەکاو سیاسەتوو دیمۆکراتیکینە یاگێشا گێرتێنە.
مەرزیایرەو کۆداری یۆ جە دەسکەوتەکاو مۆبارێزەو بێوچانوو گەلوو کوردین کە هەزاران شەهیدێش هەنێ کە پەی ئازادی گیانشا دان. کۆمەلگاو دیمۆکراتیکوو وەرکەوتەی کوردستانی”کودار” وەڵامیە گوونجیان پەی چەنەویەردەیی و فیداکاری گەلوو کوردی و رەنجو گردوو ئا ئاذایا کە بە بێ ئانەیە مانیایی شناسانێ جە راو ژیوای ئازاد و بە شەرەفینە مۆبارێزەشا کەردەن.
بەشدار بیەی چی پەڕگاڵێنە، هەنگامیە مێژوویەنە پە لوای روەو ئازادی و دیمۆکراسین و گردوو گەلوو کوردی جە وەرکەوتەی کوردستانی و ئیرانی چرمێ پەی ئانەیە کە بە بەشداری وێشا جە شناسنامەو دیمۆکراتیکوو وێشا پارێزوانی کەرا.
هەرپاسە جە گردوو رێکوزیایەکا، پارتەکا، رۆشنویرەکا و کەسایەتیە ئازادیوازەکاو کوردی داوا کەرمی کە جە پیکئاماو کۆدارینە بەشداری کەرا و پشتیوانێش بانێ. مەرزیایرەو کۆداری بە مانوا قۆناخیە تازێنە جە مۆبارزەو دیمۆکراتیک و ئازادیوازانەو وەرکەوتەو کوردستانی و ئێرانی. ئینانمی سەروو ئا باوەڕیە کە دەرفەتیە میژوویی پەی وەشکەردەی جبهیە ئەوەفاڕیەی دیمۆکراتیکی جە ئێرانەنە وەش بیەن و پەی پەشتگیری و هەمکاری چی بوارەنە گردوو ئا نیروا کە لایەنگیروو ئەوەفاڕیایە دیمۆکراتیکینی و پەشتوانوو یۆوە ژیاوی گەلاو ئێرانینێ دەعوەت بەشداری کەرمێ.
کۆماروو ئیسلامی ءیرانێ ئەشۆ مەرزیایرەو کۆداری پسەو دەرفەتیە پەی ئەوەفاڕیای سیاسەتەکاو وێش سەبارەت بە گەلاو ئێرانی شیکەرۆوەو جە تماشا کەردەیە ئەمنیەتی سەبارەت بە گردوو گەلاو ئێرانی دەس هۆر گێرۆ. کۆدار، کۆماروو ئیسلامی ئێرانی دەعوەت کەرۆ پەی چارەسەری دیمۆکراتیکوو گێچەڵەو کوردی و گرفتەو دیمۆکراسی جە ئیرانەنە بە شێوازوو گۆفتووگۆی و دیالۆگی و ئامادەگی وێس پەی کریایوە دیمۆکراتیکی بەیان کەرۆ.
جە دماینە مەرزیایرەو پەرگاڵەو کۆمەڵگاو دیمۆکراتیک و ئازاد و وەرکەوتەی کوردستان بە گردوو گەلەکەیما جە هەر چوارپارچەو کوردستانی بە تایبەت خەڵکوو وەرکەوتەو کورستانی و ئیرانی و گردوو خانەوادەو شەهیدا و تێکۆشەرە ئازادیوازەکا پیرۆز بایی کەرمێ.
هامسەرۆکایەتی شۆراو رابەری
کۆمەڵگاو دیمۆکراتیک و ئازاد و وەرکەوتەی کوردستانی — KODAR
5ی گوڵانی 2014