در این اواخر شاهد تشدید تنش‌ها مابین ایران و امریکا هستیم، از طرفی دیگر تحولات پی‌درپی در خاورمیانه، قیام خلق‌ها در ایران و عراق و بعضی کشورهای دیگر، حساسیت و نگرانی‌ها را نسبت به آینده خلق‌ها و کشورهای منطقه افزایش داده است. در همین راستا و جهت تبیین و تشریح هر چه بیشتر این موارد مصاحبه‌ای را با رفیق سیامند معینی، ریاست مشترک حزب حیات آزاد کوردستان (پژاک)، ترتیب داده‌ایم که متن کامل آن تقدیم خوانندگان این شماره آلترناتیو می‌گردد.
آلترناتیو: تحولات سیاسی در خاورمیانه از نظر زمانی بسیار سریع و گاهی غیرقابل‌پیش‌بینی است. از سوی دیگر شعله‌های جنگ جهانی سوم با تمام حدت خود در بسیاری از مناطق این جغرافیا اشاعه می‌یابد. از دیدگاه شما سیر تغییر و تحولات سیاسی و نظامی در خاورمیانه به کدامین سو می‌رود؟
رفیق سیامند: پرسش شما همەجانبە و کلی است، منتها بە شکلی اجمالی در ترسیم و توصیف اوضاع بە شکل زیر نظر خود را فرمولە می‌کنم. همچنان‌کە شما هم اشارە نمودید، تحولات سیاسی در خاورمیانە بسیار سریع پیش می‌رود و تغییرات بنیادی را نیز با خود بە همراە خواهد داشت. سیاست استعماری (کلونیالیزم) اروپایی کە بانی سیستم دولت ـ ملت در منطقە بودە است، حال با سیاست نئولیبرالیزم و گلوبالیزم در تقسیم منابع و گسترش هژمونی در رقابت است. در جریان کشمکش میان نیروهای درگیر در کائوس خاورمیانە و نبود دموکراسی و وجود حاکمیت‌های دیکتاتور، برای کسب قدرت و ثروت بیشتر، ویرانی و آوارگی بیشتر گریبان گیر مردم منطقە خواهد شد. در ایران کلاً ذهنیت میلیتاریزە و دسپوتیک بر مردم حاکم است. بحران سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دیپلماسی ایران در رابطە با سوء مدیریت و بی‌لیاقتی سردمداران جمهوری اسلامی ایران، کشور را بە پرتگاە ورشکستگی کشاندە است. سیاست صدور انقلاب اسلامی بە خارج مرزهای ایران بر محور هلال شیعی، خطر جنگی تمام‌عیار را با خود بە همراە داشتە و به‌طورکلی ایران در سراشیبی سقوط قرار دارد. در نهایت حاکمان ایران در موقعیتی نیستند کە بتوانند بحران را مدیریت نمایند.
آلترناتیو: ایران که همواره خود را «جزیره ثبات» نامیده، هم‌اکنون در کانون جنگ و درگیری‌های خاورمیانه و در بی‌ثبات‌ترین موقعیت خود قرار دارد. با توجه به آخرین تحولات منطقه به‌ویژه تشدید تنش‌ها بین ایران و آمریکا با کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس پاسداران از سوی آمریکا، روابط تنش آلود ایران و آمریکا چه تأثیری بر وضعیت منطقه خواهد داشت؟ و آیا احتمال بروز جنگ بین ایران و آمریکا وجود دارد؟
رفیق سیامند: البتە، کشتە شدن قاسم سلیمانی نقطە‌ی تحولی در کنش سیاست آمریکا خواندە می‌شود و همچنین پیغامی از طرف آمریکا بە تمامی نیروهای درگیر جهانی در منطقە بە این مضمون کە حضورشان در منطقە تنها نظارەگر، نظامی و تاکتیکی نیست. بە نظر من در درازمدت بر مبنای بسترسازی کە دلالت بر روشی نظامی دارد، احتمال درگیری نظامی بین ایران و نیروهای ائتلاف بیشتر شدە است. در صورت جنگ نظامی وضعیت منطقە بحرانی‌تر خواهد شد و درگیری نظامی ابعاد منطقەای و گستردەتری پیدا خواهد کرد.
آلترناتیو: در یک سال اخیر ایران، شاهد رویدادهای بسیاری بوده که نارضایتی و خیزش‌های مردمی که در چند سال اخیر استمرار داشته بخش بزرگی از این وقایع بوده و ایران و حاکمیت آن را دچار چالش نموده است. به نظر شما دلیل رادیکال، دامنه‌دار شدن و تداوم اعتراضات مردمی در ایران چیست؟
رفیق سیامند: همچنان‌کە می‌دانید حکومت استبدادزدە و الیگارشیک جمهوری اسلامی ایران از بدو به‌دست گرفتن حاکمیت با تمامی بە اصطلاح جناح‌های جداگانە با رویکرد شونیزم اسلامی، هرگونە صدای آزادی‌خواهی را با شکنجە و اعدام جواب دادە و به‌خصوص راهکاری امنیتی و خصمانە را در قبال کوردستان بە کار بردە‌است. در دوران زمامداری موسوی و خاتمی، اوضاع سیاسی كشور، تغییری دموکراتیک با خود بە همراە نداشت و با توجە بە قول و قرارهای توخالی کە این طیف بە مردم وعدە می‌دادند، فرجام آن بیکاری، گرسنگی و همچنان فقر و بیدادگری بود.
لذا مردم تجربە کردند کە طیف بە اصطلاح اصلاح‌طلب هیچ‌گونە نوآوری برای مردم و جامعە ندارند و برای رسیدن بە آزادی، راهکارهای جدیدی را بایست تجربە کرد و در نهایت گذار از این دیکتاتوری احتیاج بە شیوەهای رادیکال و انقلابی دارد کە بتوان با ترفندهای حاکمیت برخورد نمود. دلیل گستردە بودن اعتراضات اخیر مردمی سرچشمە از بی‌عدالتی‌های حاکمان کە همە اقشار جامعە را در برمی‌گیرد و هم‌زمان بحران سیاسی اقتصادی دولت‌های مختلف ایران، ظلم و ستم ملی، مذهبی و نبود فضایی آزاد همە‌ی اقشار جامعە را علیە سردمداران دزد و مافیایی بسیج نمودە است و طبعاً این شرایط و اوضاع نابسامان اقتصادی حکومت و نظام را بە چالش کشیدە‌است.
آلترناتیو: با توجه به وضعیت شکننده و حساس ایران در سطح داخلی و خارج از مرزهای آن از سوی و اصرار و لجاجت حاکمیت ایران مبنی بر عدم رهگشایی از بن‌بست‌های سیاسی و پاسخ‌گویی به مطالبات برحق مردمی از سوی دیگر، چه آینده‌ای در انتظار حاکمیت ایران است؟
رفیق سیامند: ماهیت حاکمان ایران ظرفیت رهگشایی و قابلیت حل بحران‌های موجود را ندارد، بە همین سبب در بن‌بستی بی‌بازگشت گرفتار شدەاست و نە میل بە چارەیابی مشکلات را دارد و نە دیگر ظرفیت پاسخ‌گویی بە مطالبات مردمی را داراست، حاکمیت هیچ راە دیگری جز تسلیم را ندارد، حال باید پرسید، تسلیم مردم خواهد شد یا تسلیم سیاست قدرت‌های جهانی.
آلترناتیو: با توجه به اهمیت آلترناتیو مناسب برای نظام کنونی ایران، افراد و برخی از نیروهای اپوزیسیون مدعی حل مسائل مردم و گذر به دموکراسی در ایران دارند. دیدگاه شما دراین‌باره چیست؟ یک جایگزین مناسب برای سیستم موجود چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
رفیق سیامند: بە دلیل حاکمیت طولانی رژیم‌های دست نشاندە و دیکتاتور در ایران معضلات عدیدە ملی و مذهبی لاینحل ماندە و نیروهای اپوزیسیون فعلی فاقد هرگونە برنامە‌ی دموکراتیک جهت برون‌رفت از بحران همەجانبە‌ی کنونی می‌باشند. بە عقیدە‌ی من مرحلە‌ی کنونی ایجاب می‌کند کە نیروهایی کە در بطن جامعە با خواست دموکراتیک مردم همخوانی دارند بایستی راهکاری مناسب با رئالیتە‌ی سیاسی موجود را درک نمودە و بر این بستر خود را سازمان‌دهی نمایند و از دایرە‌ی سکتاریزم و خودمحوری بیرون آمدە و بر اساس بینشی دموکراتیک و آزاد با تلورانس با همدیگر گفتگو و تماس حاصل نمایند تا بتوانند در عرصە‌ی عملی همە پتانسیل‌های جامعە را موبیلیزە نمودە و جبهەای قوی و یکدست را ایجاد نمایند. بە عقیدە‌ی من در حال حاضر مناسب‌ترین گزینە، خودمدیریتی دموکراتیک است و با توجە بە تنوعات مختلف اتنیکی و آئینی در ایران و پروژە‌ی شکست خوردە‌ی دولت ـ ملت ایران، کنفدرالیزم دموکراتیک آلترناتیو مناسب با اوضاع بحرانی منطقەای است.
آلترناتیو: دیدگاه، ارزیابی و خوانش پژاک از رویدادهای اخیر در ایران چیست و چه برنامه و پروژه‌های برای رهیافت دموکراتیک در ایران دارد؟
رفیق سیامند: بحران کنونی کە ایران با آن روبروست، بحرانی ساختاری، مدیریتی و سیاسی است، کە منشأ آن را بایست در ماهیت فرسودە‌ی دولت ـ ملت آن جستجو کرد. برون‌رفت از این بحران در ماهیت جمهوری اسلامی ایران نیست، بنابراین در ادامە‌ی روند تحولات منطقەای، ایران مجبور بە تغییرات ساختاری بنیادین در سیستم مدیریتی خود است و همچنان‌کە عرض کردم ماهیت سیستم چنین تغییراتی را برنمی‌تابد، لذا برای رهیافت دموکراتیک آلترناتیو و جایگزین سیستم از منظر ما کنفدرالیزم دموکراتیک است کە می‌تواند در راستای خواست خلق‌ها و طیف‌های مختلف ایران نقش ایفا نماید. باتوجە بە ترکیب و بافت جمعیتی مختلف در جغرافیای ایران، آلترناتیو می‌تواند همانا خودمدیریتی دموکراتیک در چارچوب کنفدرالیزم دموکراتیک باشد، البتە این جایگزینی احتیاج بە بستر مناسب دموکراتیک دارد کە می‌تواند درک و خوانش شونیزم حاکم از منظر سیاسی با این بینش در تضاد باشد، اما اگر ایران آیندە جامعەای سکولار و مدرن را خواهان باشد، در مرحلە‌ی کنونی مناسب‌ترین گزینە همانا تلورانس و همکاری گروەها و اقشار مختلف ایران در کانالیزە نمودن مبارزە برای آزادی است.
منبع: آلترناتیو شماره 80