ارزیابی سیاسی پژاک
سال ۲۰۲۵ یکی از مهمترین سالها در زمینه وقایع و تحولات همهجانبه بود. سالی مملو از وقایع سیاسی در ایران و شرق کردستان بود و متأثر از تحولات سیاسی خاورمیانه و بخشهای دیگر کردستان، مبارزاتی گسترده بصورت توأمان شکل گرفت. مهمترین رویداد سال برگزاری مراسمات نوروزی گسترده در شرق کردستان و مشارکت عظیم خلقمان بود. در این مراسمها، نیروی سازماندهی منسجم خلق کورد اثبات شد و جمهوری اسلامی تلاش کرد که این سطح پیشرفت را با راهکارهای فاشیستی به انحراف بکشاند. لذا به ایجاد تفرقه میان خلقهای کورد و ترک دست زد و ترکیه نیز خواست از این وضعیت بهرهبرداری کند. حزبمان پژاک نیز نسبت به تشدید موج فاشیسم از سوی آن قدرتها هشدار داد و هر دو خلق کورد و ترک را به آرامش و همزیستی مسالمتآمیز دعوت نمود. مشارکت نوروزی مردم اگرچه با شور و شوق آزادیخواهی انجام گرفت اما با فشار و سرکوب از سوی نظام جمهوری ولایی ایران روبرو گشت و شمار زیادی از فعالان روانه زندان شدند، ولی خلقمان در طول سال از پای نایستاد و مبارزات خویش را ادامه داد که امیدبخش آیندهای آزاد و دمکراتیک بود.
مسلما متعاقب این، مشارکت پرشکوه خلقمان در هر چهاربخش کردستان متأثر از آغاز روند «صلح و جامعه دمکراتیک» از سوی رهبر آپو در شمال کردستان و ترکیه بود که نوروز را با مبارزات پرشور دمکراسیطلبی و آزادیخواهی آراست و هر روز سال را به نوروز مقاومت و مبارزه مبدل نمود. مواضع حزبمان پژاک در قبال روند «صلح و جامعه دمکراتیک» بسیار شفاف و روشن بود و برای افکار عمومی اعلام شد. مطابق آن، حزبمان پژاک از روند صلح و جامعه دمکراتیک آغاز شده از سوی رهبر آپو حمایت قاطع نمود و قدرمسلم بازتاب این روند در خاورمیانه و بخشهای کردستان، خصوصا متوقفکردن جنگ و درگیریها بسیار گسترده بود. درحالی که خاورمیانه جنگزده بود، رهبرآپو با ابتکارعملهای بیبدیل خویش کنگره انحلال پ.ک.ک را برگزار نمود و راه تحول در رهیافتهای صلحجویانه و حل مسئلهکُرد را بیش از پیش هموار نمود. لذا توقف جنگ در بخشهای کردستان از رویدادهای پرمعنای سال شد و در ابعاد بینالمللی، آزادیخواهان زیادی ازجمله فلاسفه، استادان دانشگاهها و جامعهشناسان و روشنفکران زیادی خواهان آزادی رهبرآپو و حل مسئله کُرد شدند.
یکی دیگر از مهمترین وقایع سال، مبارزات دمکراتیک خلقمان در حوزه اکولوژیک و حفاظت از محیطزیست بود. شهادت «حمید مرادی، چیاکو یوسفینژاد و خبات امینی» در جریان اطفای حریق کوه آبیدر خسران جبرانناپذیری بود ولی خلقمان با صیانت از راه آن شهدای محیطزیست، اهمیت مبارزات حفظ محیطزیست را به گوش جهانیان رساند و اعلام کرد که بدون نجات محیطزیست، تحقق جامعهای آزاد غیرممکن است. چهبسا خشکیدن تأسفبار دریاچه اورمیه هشدار بزرگی در زمینه تهدید بشریت از ناحیه زیستبوم تخریبشده و عدم توجه به علم اکولوژیک بوده و هست که بیشک چنین علمی در پارادایم جمهوری ولایی ایران وجود ندارد و عامل نابودی محیطزیست شده است.
دهههاست که مبارزات زنان در مقابله با ستمگری نظام ولایی ایران، موجب فعالترشدن جامعه و شکلگیری قیامهای مردمی شده که «انقلاب ژن، ژیان، آزادی» در تداوم آن، امسال هم در بطن جامعه و با پیشاهنگی زنان ادامه یافت. ایستار جسورانه رفقایی چون زینب جلالیان، وریشه مرادی و پخشان عزیزی و مقاومتهای نرگس محمدی و سپیده قلیان و شمار زیاد دیگری از زندانیان سیاسی و فعالان مدنی، مهر خود را بر مبارزات اجتماعی و مردمی امسال زد. امروزه پیشاهنگی زنان در جریان جنبشهای مردمی در ایران و شرق کردستان انکارناپذیر است و نوید آیندهای درخشان و امیدوارکننده را میدهد.
در همان راستا، مقاومت بیبدیل و نستوه زندانیان سیاسی در سراسر ایران جنبشهای مردمی را تقویت نمود. مواضع حزبمان پژاک در خصوص حمایت از زندانیان سیاسی و پیشبرد مبارزات و مبدلنمودن زندان به مکانی برای مقاومت و پیشاهنگی مبارزات، شفاف بود. زندانیان سیاسی از جان مایه گذاشتند و اگرچه موج اعدامها از همان ابتدای سال، فعالشدن دهشتناک ماشین سرکوب و قتل حکومتی را نشان داد اما موضعگیری قاطع جامعه نیز در برخی موارد موجب عقبنشینی نظام سرکوبگر از مواضع خود شد. با این حال، با مبدلشدن سال جاری به سال اعدامهای گسترده، کارنامه رژیم سیاهتر شد.
از جمله رویدادهای مهم سال، واقعه اورمیه و ایجاد تفرقه میان خلقهای کُرد و ترک بدست نظام جمهوری ولایی ایران بود. علیرغم این، اما با هوشیاری هر دو خلق تحت ستم و با مواضع شفاف حزبمان پژاک این نقشهها، توطئهگری و بازیسیاسی رژیم به یمن دربرگیری رهیافتی دمکراتیک و خلقدوستی از سوی حزبمان، نقشبرآب شد و اجازه داده نشد که نظام ولایی و جریانهای سودجو از آن واقعه بهرهبرداری سیاسی و اقتدارطلبانه کنند چراکه آن، بازی نهادهای اطلاعات و سپاه جمهوری ولایی با هدف بیدفاعگذاشتن خلقمان بود ولی موضعگیری حزبمان برای دفاع از خلقمان کاملا شفاف بود.
رویداد مهم دیگر سال، وقوع جنگ دوازدهروزه میان ایران و اسرائیل بود. با وجود چنددهه از تبلیغات ایدئولوژیک جمهوری اسلامی و عوامفریبیهایش، اما اثبات شد که این نظام با درگیرساختن تمام آن کشور به جنگ و بحران، دچار شکست بزرگی شده است. علیرغم اینکه جمهوری اسلامی بخش زیادی از ثروت ملی را صرف تبلیغات و گروههای نیابتی خود در منطقه کرد و به تبلیغات ایدئولوژیک زیادی دست زد که میتواند اسراییل را نابود کند، اما ثابت شد که قدرت بازدارندگی ندارد و ضربه بزرگی خورد. مسئله مهم، اما تأکید پژاک بر دفاع از خلقها در بحبوحه این جنگ بود. موضع ما از نوع خط سومی و دمکراتیک فارغ از هرگونه جنگ و کشتار و عاری از هر نوع فوقبحرانهای موجود بوده و هست. بدنبال وقوع این جنگ، جمهوری ولایی شرق کردستان را بشدت ملیتاریزهنمود و مسبب شهادت بسیاری از رفقایمان در طول سال شد. هکذا ترکیه نیز از ترس تحقق آزادی در ایران، مداخله کرد و عوامفریبانه، پژاک و خلق کُرد را منبع تهدید و خطر نشان داد اما ره به جایی نبرد. علیرغم موج بازداشتهای گسترده، موج اعدامها و سرکوب شدید خلقها، اما صفوف مبارزات مدنی و مردمی در سراسر ایران و شرق کردستان بیشاز پیش تقویت شده و امیدها به این مبارزات، افزایش یافته. لذا شکی نیست که مناسبترین رهیافت برای تحقق ایرانی دمکراتیک و کردستانی آزاد فارغ از جنگ و بحران، حل دمکراتیک مسایل خصوصا مسئله کُرد است و دیگر زمان بکارگیری راهکارهای ملیتاریزه و نظامیگری خشن در قبال مسئله کُرد در ایران برای جمهوری ولایی هم بسر آمده، فلذا حقانیت پارادایم دمکراتیک پژاک در این برهه بیشازپیش اثبات گشته است.
از جمله تحولات مهم دیگر به موازات تداوم جنگ و ابربحرانها در ایران، تلاش احزاب شرق کردستان برای تشکیل «اتاق مشترک گفتگو» بود. قدرمسلم سیاست اصلی حزبمان پژاک، اتحاد ملی و همگرایی احزاب بوده و هست. لذا در این راستا گامهایی استوارانه برداشتیم و در شکلگیری «اتاق گفتگو» سهمی بارز داشتیم. با این وجود برخی جریانها و نیروهای اقتدارگرا به تقلا افتاده و با برخی مداخلات مزورانه، کوشیدند گفتمان این اتاق مشترک را به حاشیه برانند و ذهن جامعه و مردم را از موضوع مبارزات مشترک و متحد، منحرف سازند. بیشک تلاش این جریانها از برخی جنبهها بر سمتوسوی فعالیتهای این اتاق مشترک احزاب تأثیر مستقیم گذاشت اما برخورد سیاسی و دمکراتیک سازنده حزبمان راه را بر آن تلاشهای مذبوحانه بست. عملکرد هوشیارانه حزبمان پژاک در این زمینه مانع از آن شد که آن توطئهها تحقق عملی یابد و حزبمان مواضع خویش را بصورت شفاف اعلام نمود. هماکنون نیز خط دمکراتیک و همگرایانه خویش در قبال اتحاد ملی را کاملا حفظ نمودهایم و قاطعانه به آن ادامه خواهیم داد.
همه این وقایع و رویدادها در طول سال جاری درحالی شکل گرفت که نظام «دولتـ ملت» در ایران وارد صدسالگی عمر خود شده است. باور عمیق پژاک این است که عصر نوینی آغاز شده و با گذار از نظام دولت- ملت، حرکت بسوی جمهوری دمکراتیک خصوصا در ایران آغاز شده. برگزاری آکسیونهایی در راستای تحلیل پدیده دولت و دولت- ملت از جمله برگزاری «کنفرانس صدسالگی دولت- ملت در ایران» در ۱۳ دسامبر در اروپا از سوی «پلاتفرم دمکراتیک ایران» جالب توجه بود. حزبمان پژاک در آن آکسیونها و ابتکارات دمکراتیک فعالانه مشارکت و از شکلگیری ایرانی دمکراتیک استقبال نمود. دیگر اثبات شده که پس از صد سال تاختوتاز دولت- ملت در ایران و سیستم سرکوب و آسمیلاسیون و نسلکشی فرهنگی، تداوم راهکارهای نظامی و ملیتاریزاسیون در عین تداوم ابربحرانها و جنگافروزیهای جمهوری ولایی ایران، جامعه بیش از پیش در باتلاق فرومیرود و باید به راهکارهای دمکراتیک و صلحجویانه اندیشید. دیگر استفاده از مشت آهنین از سوی هر نظامی در ایران پاسخگو نیست زیرا مبارزات خلقهای کُرد، ترک، بلوچ و غیره به سطحی رسیده که هیچ قدرتی را یارای متوقف ساختن آن نیست. در خاورمیانهی بحرانی و جنگزده، سوقدادن ایران به سمت بحرانها و جنگافروزیهای فزاینده صرفا موجب نابودی تمامی ساختارهای حیاتی در سراسر آن کشور و شرق کردستان خواهد شد. بنابراین رجوع به آرای مردمی تنها راه دمکراتیک برای برونرفت از بحرانهاست. دیگر عصر انکار موجودیت خلقها خصوصا خلقکُرد بسر آمده و در عصر نوین، مدرنیتهای دمکراتیک در شرف تحقق است که جهان جنگزده، بحرانزا، استثماری و بهرهکش سرمایهدارانه بر بنیان نظام دولت- ملتی را برنمیتابد.
مبارزات خلقمان در شرق کردستان و حزبمان پژاک به موازات آن، به مرحلهای رسیده که با پیشاهنگی بیشائبه، ستون فقرات مبارزات مردمی سراسر ایران را تشکیل داده است. بنابراین توسل مجدد نظام حاکم بر ایران به راهکارهای قهرآمیز و انکار از طریق راههای خشونتگرایانه و حذف فیزیکی و فرهنگی، صرفا آب در آسیباب نظامهای سلطهگر داخلی و خارجی میریزد و جامعهای برخوردار از صلح و ثبات بدون تندادن به رهیافتهای دمکراتیک، تحقق نخواهد یافت. از این منظر، مواضع دمکراتیک حزبمان پژاک باردیگر با حقانیت اثبات گردیده است. از این پس، حزبمان پژاک به یک بازیگر اصلی مبدل شده و این مهم در طول وقایع سیاسی سال جاری نیز باردیگر و به کرات اثبات گردید.
جا دارد در پاسداشت مبارزات خلقمان و نیروی فدایی گریلا و به یمن فداکاریهای خلقمان یاد و خاطره شهدای راه آزادیخواهی را گرامی بداریم. درگذشت رفیق «عبدالرحمان حاجیاحمدی» از زمره رویدادهای سال بود. رفیق حاجیاحمدی اسوه و الگوی انقلابیگری، میهندوستی راستین و مبارزات بیغلوغش بود. وی هیچ ثروت و دارایی شخصی نیاندوخت و عمر خود را وقف آزادی خلقش نمود. آخرین درخواست ایشان این بود که در مزار شهیدان در کوهستان آزاد قندیل در کنار سایر شهدا به خاک سپرده شود. در سال جاری پژاک شهدای زیادی تقدیم راه آزادی نمود که «شهید سمکو کوبانی(امید حسینی)، شهید فراشین بریتان، شهید آزاد (اهل سلیمانیه) و شهید جیهان پپوله» از جمله آن شهدا بودند. رفقایمان آزاد و سمکو کوبانی در پی توطئه نیروهای سپاه ترور شدند که این اقدام جمهوری اسلامی با واکنش گسترده اقشار مردم مواجه شد. یادوخاطره تمامی شهدای راه آزادیخواهی گرامی باد.
مسلما مبارزات خلقکُرد و نیروی گریلا در سال ۲۰۲۵ تأثیرات عمیقی در هرچهار بخش کردستان برجای گذاشت و خاورمیانه را تحت تأثیر قرارداده است. روند صلح و جامعه دمکراتیک با ابتکار رهبرآپو از شدت جنگ و درگیری در خاورمیانه کاست و قطعا تبعات و نتایج مثبت آن در آینده نزدیک در خاورمیانه بیشتر مشاهده خواهد شد. قطعیقین تنها راه نجات ایران و خاورمیانه از این وضعیت اسنفاک، توسل به پارادایم دمکراتیک و رهیافتهای بیبدیل رهبرآپو و حزبمان پژاک است. کلید حل این جنگها و بحرانها در خاورمیانه، حل مسئله کُرد است که البته راهکار جنگ و سرکوب در آن زمینه دچار شکست شده و عصر نوینی برای خلقمان به موازات دیزاین نوین خاورمیانه، آغاز گشته است. سهم حزبمان پژاک با مواضع شفاف انقلابی بسی انکارناپذیر است و آیندهای درخشان به یمن مبارزات جنبش آزادیخواهی کُرد به میان خواهد آمد.
حزب حیات آزاد کردستان (پژاک)
۲۸ دسامبر ۲۰۲۵ برابر با ۷ دی ۱۴۰۴