اهون چیاکو ـ
غیرقابل انکار است کە قتل عام حلبچە یکی از فاکتهای سعی در نسل کشی ملت کرد میباشد. اگر ما بخواهیم از مفهوم نسل کشی، انواع نسل کشی و نسل کشیهایی کە بر ملت کرد و یا ملل دیگر روا داشتە شدە سخن برانیم و صرفا بە رخداد واقعە بسندە نماییم و بە ابعاد تاریخی و تئوری رخدادها  نپردازیم، یعنی اگر تاریخ و تئوریی کە  عاملین نسل  کشیها بر آنها تکیە دارند، افشا نکنیم، امکان درک صحیح را نمی یابیم. این سبب سردرگمی ما در گرداب رخدادها میشود و صرفا عاملین میدانی را مسبب  میدانیم. این هم موجب میشود کە سیستم، جهانبینی و تئوریی کە آمرین اصلی اقدامات نسل کشی میباشند در پشت عاملین نسل کشیها پنهان بمانند و زمینە نسل کشیهای بعدی را فراهم کنند.
درواقع عامل اصلی نسل کوشیها کە میتوان آنها را بە دو دستە نسل کشی فرهنگی و فیزیکی تقسیم کرد، ابتدا تمدن مرکزی قدرت طلب است کە  پیشینە شکل گیری آن قریب بە ٤٠٠٠ سال قبل از میلاد میباشد ( تمدن مرکزی از تثلیث شهر، طبقە و دولت پدید می آید) . در نواحی بین النهرین سفلی  تحت عنوان تمدن سومری شکل میگیرد، ذهنیت قدرت محور و متجاوز نهادینە میگردد و از همان ابتدا جهت استیلا بر نواحی بین النهرین علیا  (کردستان) میتازد. (البتە قدرت طلبی از لحاض احساسی و ذهنیتی پیشینەای طولانیتری دارد، دولت شکل نهادینگی آن میباشد). این پدیدە ابعاد مرد سالارانە دارد و از آغاز تا کنون مدام سە عنصر طبیعت، زن، فرد و جامعە آزاد را مورد هجمە قرار دادە است.
درواقع سیستم مزبور از بدو خود تا کنون مراحل ذهنیتی انسان و جامعە، اعم از متولوژی، دین، فلسفە و علم را تحریف نمودە و در راستای مشروعیت بخشی بە موجودیت خود آنها را بەکار بستە است. در پشت آنها خود را اسطتار نمودە و حقیقت را بە انحراف کشیدە است. این نشان میدهد کە منشا تجاوز و بدیها قدرت است نە مقولەای دیگر.  متولوژی، دین، فلسفە و علم زمانی منشا بدی و بە نیروی ضد جامعە مبدل میشوند کە با پدیدە قدرت آغشتە میگردند.
مرکز سیستم تمدن مرکزی تا ٥٠٠ سال پیش خاورمیانە بودە است. مدت ٥٠٠ سال اخیر تحت عنوان مدرنیتە سرمایداری کە شکل زروە و معاصر سیستم میباشد مرکز خود را بە اروپا و اخیرا آمریکا منتقل نمودە. سیستم مدرنیتە سرمایداری بر سە پایە سودجو استوار است. کە  شامل پایەهای زیر میباشند.
ـ کاپیتال ( کاپیتال خود شامل سە مرحلە مرکانتالیسم یا تجارت مبتنی بر سود، سرمایداری صنعتی و سرمایە مالی میباشد(
ــ اندوستریالیسم یا صنعت گرایی: (استفادە از صنعت و فناوری در راستای سودجویی و تخریب طبیعت و جامعە در این راستا)
ــ دولت ـ ملت: بە منظور دست یابی بە بازاری وسیع اقدام بە تشکیل ملت تک تیپ از طریق اسمیلاسیون و نسل کشیهای فرهنگی و فیزکی اتنسیتە و ملتهای متعدد).
عامل دیگر نسل کشیهای دو قرن اخیر جامعە شناسان و نظریەپردازان پوزتویست بودند کە علم جامعە شناسی را منطبق با قواعد فیزیکی و بیۆلۆژیک مخصوصا قوانین نیوتون و داروینیسم تعریف و تحلیل کردند. مصطفی کمال آتاترک، رضا خان میرپنج، هیتلر و موسیلینی، سدام و خمینی، اردوغان و اسد، خامنەای و داعش و صدها دیکتاتور دیگر تنها عروسکهای دست این سیستم میباشند.
دولت ـ ملت بەمثابە فرم سیاسی و اداری مدرنیتە کاپیتالیسم در راستای همگون سازی و تک تیپ کردن جامعە اپتدا رویکرد اسمیلاسیون را پیرو، در صورت عدم پاسخ دەهی، بە نسل کشی فرهنگی پرداختە و زمانیکە از این حربە هم نتیجە حاصل نشودە، بە نسل کشی فیزیکی روی آوردە است.
نسل کشی فرهنگی اغلب در برابر قوم و یا ملتی پیرو گردیدە کە از لحاظ فرهنگی نسبت بە قوم یا ملت فرادست در موقعیت ضعیف تری قرار گرفتە. نسل کشی فیزیکی هم در برابر قوم یا ملتی انجام دادە میشود کە از لحاظ فرهنگی در موقعیت برتری نسبت بە قوم یا ملت سردست بودە  و با راەکارهای اسمیلاسیون و نسل کشی فرهنگی نتیجە مطلوب کە تکتیب کردن جامعە میباشد، حاصل نشدە است. بەهمین دلیل نسل کشی فیزیکی در دستوور کار قرار گرفتە است. اقداماتی کە در این زمینە و در طول تاریخ در برابر یهودیها و کوردها صورت گرفتە، گویای این واقعیت است.
در اپتدای قرن بیستم در راستای منافع اقتصادی و سیاسی مدرنیتە سرمایداری، نیروهای امپریالیست بە ترسیم خاورمیانە  پرداختند. در این راستا چندها دولت ـ  ملت عرب، فارس و ترک تشکیل شدند، خلق کرد بەمثابە یکی از خلقهای کهن خاورمیانە و کردستان بە مثابە میهن کوردها بە حاشیە راندە شدند. این هم نشان میدهد کە مبارزە آزادیبخش خلق کورد یک مبارزە سوسیالیستی و ضد سرمایداری است.
در طی این صد سال اخیر ملت کرد بە کرات روبروی هردو نوع نسل کشی فرهنگی و فیزیکی گشتە است کە حلبچە یکی از نمونەهای بارز می باشد. در واقع این تهدید امروز هم سایە خود را افکندە است. کوبانی، شنگال، جزیرە و اسمیلاسیون نرم دولت ایران بر روی شرق کردستان مصداق آن میباشد.
لازم بە ذکر است کە خلق کرد همانطور کە در درازای تاریخ بە مثابە پیشاهنگ تمدن دموکراتیک بر بلندی و دامنەی سلسلە کوهای زاگرس در برابر هجمە تمدن مرکزی مقاومت نمودە، امروزە هم در نقش راستین پیشاهنگ مدرنیتە دمکراتیک در مقابل  هجمە عناصر مدرنیتە سرمایداری کە داعش و استیلاگرایان کردستان نمود آن میباشند با ارادەای راسخ و مثال زدنی نقش تاریخی خود را ایفا و برای کردستانی آزاد خاورمیانەای دموکراتیک و جهانی آرام مبارزە میکند.
البتە باید مشخص کردن طرف اصلی دخیل در قتل عام هایی کە بر سر ملت کرد آمدەاند بلاخص قتل عام حلبجە  بە معنی کاستن وجه جنایتکارانە استیلاگرایان کردستان و ضعف و نارساییهای سیاست کلاسیک کورد کە هنوز هم از طرف جریانات کلاسک کرد پیرو میشود، پنداشتە نشود.
 
منبع:  مانیفست تمدن دمکراتیک جلد پنجم