ئەندامی مەجلیسی پارتی ژیانی ئازادی كوردستان(پەژاك)، ئامەد شاهۆ لەبەرنامەی ئەم هەفتەیەی هێڵی سێ، سەبارەت بە هەڵوێستی پەژاک لەسەر بایکۆت کردنی هەڵبژاردنەکان، ساڵڕۆژی ٣ی رەشەممە، ١٥ی شوبات و هەڵمەتی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كورد و شەپۆلی لەسێدارەدانەکان قسەی کرد.
ئامەد شاهۆ تیشک دەخاتە سەر هۆکارەکانی بایکۆت کردنی هەڵبژاردنەکانی خولی ١٢ی مەجلیسی شورای ئیسلامی و هەڵبژاردنی خوڵی شەشەمی مەجلیسی خوبرەگان و دەڵێت: “بێگومان هەڵبژاردن لە ئێران تا سەر ئێسقان نا دیموكراتیك و رووكەشیانەیە. بۆیە ئێمە ئەم هەڵبژاردنە بە تایبەت لە دژی پێوان، پرەنسیب و دەستكەوتەکانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی دەبینین. واتا ئەم هەڵبژاردنە لە بنەڕەتدا هەڵبژاردنێكی دژە ژنە. دژە جوانە. دژە كوردە. دژە بەلوچ و هەموو گەلانی ئازادیخوازی ناوخۆی ئێرانە. چون دیكتاتۆرەکان هەرگیز باوەڕیان بە ئیرادەی گەلان نییە. لەبەر ئەوەیە هەموو شتێک بۆ خۆیان دەستنیشان دەکەن. بۆیە هەڵبژاردن لەئێراندا پرۆسەیەكی چەواشەکارانەو ڕواڵەتییە. داخۆ هەڵبژاردنێك كە بەشێکی هەرە زۆری بەربژێرەكانی لەلایەن شورای نگەهبانەوە رەد سلاحیەت کرابن و تەنیا مۆرەکانی رژێم، پەسەند کرابن، چەندێک رەوا و دیمۆکراتیکە؟! واتا هەڵبژاردن لەناو ڕەنگێكدا چەندێک واتادار دەبێ و نوێنەرایەتی گەلان دەکات؟ دیارە هەڵبژاردنی ١١ی رەشەممە هەموو ڕەنگەكانی ناو کۆمەڵگای پەراوێز خستووە و تەنیا نوێنەرانی دەسەڵات لەسەر شانۆی هەڵبژاردندایە. بۆیە گەلی کورد و گەلانی ئێران بە هێز و ئیرادەی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی ئەو هەڵبژاردنە بایکۆت دەکەن. چون بایکوتی هەڵبژاردن بە واتای ڕەد كردنەوەی رژێمی ولایەتی موتڵەقەی فەقی و رەدکردنەوەی سیاسەتی لەسێدارەدانە. هاوکات دەسپێكردنی قۆناخێكی نوێی تێكۆشانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادییە”.
لەبەردەوامیدا شاهۆ ئاماژە بە سیاسەتی لەسێدارەدانی رژێم دەکات و جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە کە: ” لە سێدارەدان كارەكتەری گەوهەری ئەو ڕژێمەیە. هاوکات ئامێرێكی سەركوت و چەوساندنەوەی گەلانە. ئەگەر بەرپرسانی رژێم باوەڕیان بە دادپەروەری، یەکسانی و دیمۆکراسی هەیە، پێویستە لەسەر هەڵوەشاندنەوەی سزای لە سێدارەدان قسە بکەن و هەنگاوی کردەیی هەڵبگرن. ئیدی نیفرەت لەسیاسەتی لەسێدارەدان بکرێت. چون ئەو ڕژێمە رەحمێکی وای نییە كە لە سێدارەدانەکان رابگرێت. بۆیە تەنیا بە شەپۆلی جەماوەری دەتوانرێت، رێگری لەسیاسەتی سێدارەدان بكرێت. چون لەسێدارەدان توخمی دیموكراسی و ئازادی بنبڕ دەكات و فاشیزم و دیكتاتۆری گەشە پێدەدات. ڕژێم بۆ ئەوەی سیاسەتی دیموكراتیك لەئێران بنبڕ بكات، ئیرادەكان دابمرکێنێت، دژبەرەکانی رژێم بێ کاریگەر بکات، پەنای بردوەتە بەر سیاسەتی لەسێدارەدان. تایبەت كەسانی نوخبەی ناو ئێران پێویستە لە دژی ئەو سیاسەتەی ڕژێم پێشوازی لەهەڵمەتی “نا بۆ سێدارەدان، بەڵێ بۆ دیموكراسی” بكەن و لەو پێناوەدا تێكۆشانیان بەرفراوانتر و گشتگیرتر بکەن”.
ئەندامی مەجلیسی پەژاک فەلسەفەی ٣ی رەشەممە بە هەوێنی دامەزراندنی پەژاک لەقەڵەم دەدات و دەڵێت: “٣ی ڕەشەممە بێگومان هەڵوێستێك بوو لەبەرامبەر پیلانگێڕی نێونەتەوەیی لە دژی ڕێبەر ئاپۆ. ئەو سەرهەڵدانە هەركەسی سەرسام كرد. چون ئیرادەو هەبوونێک كە بە ساڵان رووبەڕووی نکۆڵی و پاکتاوکاری ببوویەوە، جارێکی دیکە هەستایەوە. هاوكات ئەم رۆژە، بووە ڕۆژی ژیانەوەی نەتەوەیەك. سەرهەڵدانەوەی ئیرادەی ئازادیخوازی ژن و جوان و زیندووبوونەوەی فەلسەفەی تێکۆشان، خۆڕاگری و پێكەوە ژیان. ڕۆژی زیندووبونەوەی هەستی نەتەوەیی، هەستی ئازادیخوازی و دیموكراسیخوازی، لێگەڕین بەدوای شۆڕشێكی سەردەمیانە و دەستپێكردنی قۆناخێكی نوێی ژیان. هاوکات بانگەوازی بۆ رێكخستن بوونی گەل، دامەزراندنی پارتێكی نوێ، گەشانەوەی فەلسەفەیەكی نوێی ژیان، زیندووبوونەوەی ئەدەبیاتێكی نوێی تێكۆشان و وڵاتپارێزییەکی سەردەمیانە. بۆیە فەلسەفەی ٣ی ڕەشەممە لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان هەوێنی دامەزراندنی پەژاكە. هەوێنی یەكخستنەوەی ئیرادەی پۆلاینی کوردە. بۆیە ئیدی کاتی هاتووە كە گەنجانی كورد و گەلی كورد جارێكی تر بە رێباز و ڕۆحیەی ٣ی ڕەشەممە بەڕەنگاری سیاسەتی لە سێدارەدان ببنەوە. بەو رۆحیەوە هەڵبژاردنی ١١ی رەشەممە بایکۆت بکەن و ئاستی تێكۆشانیان بەهێزتر بكەن”.
ئامەد شاهۆ بە جەخت کردنە سەر ئەوەی کە گەلی کورد ئازادی خۆی لەئازادبوونی جەستەیی رێبەر ئاپۆ دەبینێت لەسەر چالاکیەکانی ١٥ی شوباتی ئەمساڵ دەڵێت: ” بە بڕوای ئێمە بەرخودانی رێبەر ئاپۆ، گەریلا و گەلی کورد و دۆستانی سەلماندی كە گەلەكۆمەی نێونەتەوەیی ئیتر لە ٢٦مین ساڵیادی خۆی بێواتا و پووچەڵ دەبێت. دوای ٢٥ ساڵ سیاسەتی ئەشکەنجە و گۆشەگیری رەها بۆ هەركەس دەركەوت كە ئەو گەلەی بە ئیرادەی نەبەزی ڕێبەر ئاپۆ پەروەردە كراوە، ڕێكخستن كراوە و چالاك بووە. بۆیە ئیدی ناتوانن گەلی کورد رووبەڕووی قڕکردن و نكوڵی کردن بکەنەوە. گەلی کورد بە چالاکیەکانی داوای ئازادی رێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی کورد دەكات. ئازادی خۆی لە ئازادی رێبەر ئاپۆدا دەبینێت. بۆیە ئازادی ڕێبەر ئاپۆش دەبێتە كلیلی چارەسەركردنی پرسی كورد و كلیلی چارەسەركردنی هەموو كێشەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. ئیدی ئەوروپا ناتوانێت لە بەرامبەر چالاکی بە خرۆش و هەڵوێستی شکۆداری گەل و گەریلا كەڕ، لاڵ و كوێر بێت. هەبوونی کورد ئیدی حەقیقەتێكە كە خەو لە دەسەڵاتدارەکان دەزڕێنێت، تا ناچاربن چارەسەریەك بۆ كێشەی كورد بدۆزنەوە. هەڵمەتی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ لەبنەڕەتدا بووەتە هەڵمەتی پاكسازی داگیركەرانی كوردستان. چالاکیەکانی گەل و گەریلا گورزێكی جەرگبڕیان لە پیلانگێڕانی گەلەكۆمەی نێونەتەوەیی وەشاند. واتا بارەگاکانی پیلانداڕێژەرانی پیلانگێڕی نێونەتەوەیی یەک لەدوای یەک تێكدەدرێن”.
ئامەد شاهۆ لەکۆتایی چاوپێکەوتنەکەدا هەڵمەتی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ بە هەڵمەتی گەهێشتن بە لووتکەی ئازادی بە ناو دەکات و دەڵێت: ” رێپێوانی سەدان هەزار کەسەی کۆڵنی ئەڵمانیا بانگەوازی ئاشتی و ئازادی ڕێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كورد بوو. ئەوەش لووتکەی هەڵمەتی ئازادی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كوردە کە لە ١٠ی ئۆکتۆبەرەوە لەلایەن دۆستانی كوردەوە راگەیەندرا. ئەو هەڵمەت ئیدی تا دەڕوات گشتگیرتر و فراوانتر دەبێت و رۆژ لەدوای رۆژ بە چالاكی دەوڵەمەندتر دەخەمڵێنرێت. بۆیە ئەو هەڵمەتە، هەڵمەتی گەیشتن بە لووتكەی ئازادییە. فیناڵی بە ئەنجام گەیاندنی تێكۆشانە. هەڵمەتێكە كە هەر كەس پەیوەستی تێكۆشان دەكات. بەو هەڵمەتە زەین و مێشکە فەتح كراوەکان ئازاد دەکرێن. ئەوەش بە رێکخستن بوونی كۆمەڵگا و یەكبوونی هێزی کورد مسۆگەر دەبێت. بۆیە لەرۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران گەلی كورد ئەو هەڵمەتە بە هەڵمەتی ئازاد كردنی خۆ و چارەسەری پرسی كورد لە قەڵەم دەەدات، چون ئازاد بوونی خۆی پەیوەست بە ئازادبوونی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ دەبینن. بۆیە ئەو ژنان و گەنجانەی كە بە شێوازی جیا جیا لەناوخۆی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و شارەكانی ئێران بەپێی دەرفەت و هێزی خۆیان لەپێناو خاوەندارێتی لە ڕێبەر ئاپۆ چالاكیان نواند، ئەو هەوڵدانانەیان ستایش دەکەم و سەرجەمیان چالاكی بەنرخ و پیرۆزن. ئەوانەش دەكەوێتە چوارچێوەی کار و خەباتی ئەو هەڵمەتەوە. واتا میراتی تێكۆشانی ٣ی ڕەشەممەی 1377 بناخەی پتەوی ئەم هەڵمەتەیە کە تا دەڕوات بڵێسەدارتر دەبێت. بۆیە بەشداری کردنی هەر تاکێکی ئازادیخواز لەئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان لە هەڵمەتی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی کورد زەروورەتێکی مێژووییە. واتا بە جێهێنانی ئەرکی مێژوویی، ئەخلاقی، ویژدانی و دیموكراتیخوازییە. پەیوەست بوون بە قافڵەی ئازادی و دیموكراسییە”.
دەقی چاوپێکەوتنەکە:
هەڵبژاردنی ١١ی رەشەممە تا سەر ئێسقان نا دیموكراتیك و رووكەشیانەیە
ـ ئێران بەر بە هەڵبژاردنی 11ی رەشەممە دەچێت، ئێوەیش وەك پەژاك ئەو هەڵبژاردنەتان بایكۆت كرد، هۆكاری بایكۆتكردنی ئەو هەڵبژاردن لەلایەن پەژاكەوە چییە؟
ئێمە وەك پەژاك بە دەركردنی لێدوانێكی فەرمی لە 18ی شوبات؛ هەڵبژاردنی خولی 12ی مەجلیسی شورای ئیسلامی و هەڵبژاردنی خولی شەشەمی مەجلیسی خوبرەگانمان بایكۆت كرد. هەڵبەت هۆكاری ئەو بایكۆت كردنەش بۆ كۆمەڵێك فاكتۆری بنەڕەتی دەگەڕێتەوە. تایبەت ئەو رژێم رەوایەتی خۆی لەلایەن گەلانی ناوخۆی ئێران لەدەستداوە. چون رژێمێك كە لەسەر دەسەڵاتە خاوەن ئەقڵیەتێكی دیكتاتۆری و فاشیزمی مەزهەبیە، لەبەر ئەوەی بەردەوام گەلان رووبەڕووی كۆمەڵكوژی، سەركوت و داپڵۆساندنی کردوەتەوە کە نواندنی هەڵوێستی توندی گەلی بە دوای خۆی هێنا. هەرە دوایی بە بەرپابوونی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی بینرا كە ئەو ڕژێمە بە چ شێوەیەكی دڕندانە پەلاماری سەر ژنان، گەنجان، منداڵان، بەساڵاچوان و هەموو پێكهاتەكانی ناوخۆی ئێران، بەتایبەت گەلی كورد و بەلوچ یاندا کە دەرەنجام بە سەدان هاوڵاتی بێ تاوان شەهید بوون.
لەهەمان کاتدا بەرز بوونەوەی رێژەی لە سێدارەدان، كوشتنی ژنان، قۆڵبەست و رفاندنەکان، كوشتنی كۆڵبەران و كۆمەڵێك نەخۆشی كۆمەڵایەتی دیكەی ناوخۆی ئێران گەیشتوونەتە لووتكە. ئەوەش لەژێر سایەی دەسەڵاتی خۆسەپێنی ئەو رژێم روودەدەن. واتا ئەگەر ڕژێمێك بەو رادەیە كارنامەی ڕەش و مەترسیدار بێت، هەڵبژاردن دەتوانێت چ دەردێکی گەل دەرمان بکات؟!
تایبەت ڕژێمێك كە ئەمڕۆ بەدەستی بکوژان و ئەندامانی دەستەی مەرگ و سوپای پاسداران و ئیتلاعات كە سوپایەكی خوێنمژ، دڕندە، سەركوتكار، شەڕانگێز و تیرۆریست بەڕێوە دەچێت، بێگومان هەڵبژاردن تا سەر ئێسقان نا دیموكراتیك و رووكەشیانە دەبێت. لەلایەکی دیکەشەوە بە ئامانجی رەوایەت بەخشین بەو كردەوانەی دەسەڵاتە تا ڕژێم تەمەنی دەسەڵاتداری خۆی بۆ داپڵۆساندنی گەل و کۆمەڵگا درێژ بكاتەوە. بۆیە رژێم دەیەوێت ئەم هەڵبژاردنە هەم لەبەرامبەر كۆمەڵگا و هەم لەبەرامبەر هێزەكانی دەرەوە بکاتە هەڵبژاردنی بە نمایشدانی هێزی ناوبەتاڵی خۆی. بەو ئامانجەش دەیەوێت دەستکەوتەکانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی بێ واتا لەقەڵەم بدات.
لەبەر ئەم هۆکارانەو دەیان هۆکاری ترە کە ئێمە ئەم هەڵبژاردنە بە تایبەت لە دژی پێوان، پرەنسیب و دەستكەوتە دیموكراسی و ئازادیخوازیەكانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی دەبینین. واتا ئەم هەڵبژاردنە لە بنەڕەتدا هەڵبژاردنێكی دژە ژنە. دژە جوانە. دژە كوردە. دژە بەلوچ و هەموو گەلانی ئازادیخوازی ناوخۆی ئێرانە. بەڵگەی ئەوەش کارنامەی 45 ساڵەی ئەو ڕژێمە جیا لە ترس و تۆقاندن، راودوونان، كوشتن، تاڵان و لەسێدارەدان شتێكی دیكە نابینرێت. چون بانگەشە بریقەدارەکانی رژێم لەهەڵبژاردنەکانی رابردوویدا، هیچ داخوازی و مافی رەوای گەلانی ئێرانی چارەسەر نەكردووە. ئەگەر رژێم لافی دیمۆکراسی و ئازادی لێدەدات، بۆچی تا ئێستا خۆی لەقەرەی چارەسەری پرسی كورد، ژنان، جوانان، ئازادی و دیمۆکراسی نادات؟ چون زمانی چارەسەری لەلای ڕژێم سەركوتكردن، چەوساندنەوە، ترس و تۆقاندن و ئاژاوەگێڕییە، بۆیە ئەمجارەش جیاواز لەجارەکانی رابردوو نابات.
سەرەڕای ئەوانە ڕژێم دەیەوێت بەم هەڵبژاردنە خۆی بە وڵاتێکی دیمۆکراتیخواز و گەل سالار نیشان بدات و بە چەواشەکاری و فریودان گەل پەلکێشی سەر سندووقی دەنگدان بکات. بۆیە سەرتاپای ناوەندەکانی خستووەتەگەڕ تا گەل هان بدەن کە بچنە سەر سندووقەکانی دەنگدان. داخۆ هەڵبژاردنێك كە بەشێکی هەرە زۆری بەربژێرەكانی لەلایەن شورای نگەهبانەوە رەد سلاحیەت کرابن و تەنیا مۆرەکانی رژێم، پەسەند کرابن، چەندێک رەوا و دیمۆکراتیکە؟ ئەو کات هەڵبژاردن لەناو ڕەنگێكدا چەندێک واتادار دەبێ و نوێنەرایەتی گەلان دەکات؟ لەکاتێکدا هەڵبژاردن گۆڕەپانێكە كە بە بەشداری هەموو ڕەنگەكان دیمۆکراتیک و رەوا دەبێت. بەڵام هەڵبژاردنی ١١ی رەشەممە هەموو ڕەنگەكانی ناو کۆمەڵگا پەراوێز خراون و تەنیا نوێنەرانی دەسەڵات لەسەر شانۆی هەڵبژاردندا ماون. بۆیە گەلی کورد و گەلانی ئێران بە هێز و ئیرادەی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی ئەو هەڵبژاردنە بایکۆت دەکەن.
چون بایكۆت كردنی ئەو هەڵبژاردنە بە واتای رەدكردنەوەی سەرجەم کردەوە چەپەڵەکانی رژێم و عەقڵیەتی پیاوسالاری رژێمە. لە بنەڕەتدا دەسپێكردنی قۆناخێكی نوێی تێكۆشانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادییە. هاوکات گوڕ و تین، رۆحیە، هەیەجان و مۆڕاڵی گەلانی ئێران و بەتایبەتی گەلی كورد بۆ بەردەوامی تێکۆشانی رەوا و دیمۆکراتیک زیاتر دەکات. چون گەلی كورد بۆخۆی گەلێكە كە تینووی دیموكراسی، ئازادی و دادپەروەرییە. بۆیە لەزۆر قۆناخی هەستیاردا كاردانەوەی توندی لەدژی سیاسەتی لە سێدارەدان، سەركوت و داپڵۆساندن دەربڕیوە و هەمیشە بە بایکوت و داخستنی دوکان وڵامی هێرشەکانی رژێمی داوەتەوە. دیارە ١١ی رەشەممەش بە هەڵوێستی بایکوت، گەورەترین هەڵوێستی مێژوویی خۆی نیشانی جیهان دەداتەوە و جارێکی دیکە ئەلف و بێ دیمۆکراسی نیشانی دەسەڵاتداران دەداتەوە.
تایبەت ئەم هەڵبژاردنە ڕۆژی ئەوەیە كە گەلی كورد و بەلوچ و گەلانی ئێران، رۆژی (11ی رەشەممە) بكەنە ڕۆژی دادگایی كردن و ڕاودوونانی بكوژان و گەندەڵكاران، دز و ساختەكارەكانی ناو جوگرافیای ئێران. بەوەش گورزێکی دیکەی جەرگبر لە ئەقڵیەتی دیكتاتۆری و فاشیزمی مەزهەبی رژێم دەدرێت و كەشێكی دیموكراتیك بۆ بەردەوامكردنی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی دەخوڵقێنرێت.
لەسێدارەدان ئامێرێكی سەركوت و چەوساندنەوەی گەلانە
ـ سەرەرای قسەكانی ئێوە سەبارەت بە هەڵبژاردنی ئێران، سەرەڕای نزیکبوونەوە لە هەڵبژاردنی 11ی رەشەممە، رێژەی لە سێدارەدانەکان زیاتر بووەتەوە هۆكارەکەی بۆچی دەگەڕێننەوە؟ بۆچی رژێم هێندە بابەتی لە سێدارەدان جێ بە جێ دەکات؟
بابەتی لەسێدارەدان یەکێک لە پرسە گەرم و گوڕەکانی ناوخۆی ئێرانە. ڕژێم هەمیشە لەهەوڵی لەسێدارەدانی ئازادیدا بووە. بەڵام هەرگیز ئازادی لە سێدارە نادرێت. لە سێدارەدان كارەكتەری گەوهەری ئەو ڕژێمەیە. هاوکات ئامێرێكی سەركوت و چەوساندنەوەی گەلانە. سێدارەدان قاندرمەیەکە کە ڕژێم بۆ گەهێشتنە لووتکەی دەسەڵات خۆی پێدا هەڵدەکێشێت. بۆیە زیادبوونی رێژەی لە سێدارەدان، زوحاكەكانی هاوچەرخ واتا كەسانێكی وەك؛ خامنەیی، رەئیسی و موحسین ئەژەیی ئەهوەن و ئارام دەکات.
ڕژێم هەرگیز سڵی لەکردەوەی مەترسیداری لەسێدارەدان نەكردۆتەوە. هاوکات حسابی ئەوەش ناکات کە گەل لە هەڵبژاردندا، داخۆ حسابی ئەو سیاسەتە لەرژێم بپرسن. یان خۆد کاریگەری لەسەر هەڵبژاردن بکات. بۆیە ئەو بابەتانە بە لای رژێمەوە زۆر گرنگ نیین. چون دیكتاتۆرەکان هەرگیز باوەڕیان بە ئیرادەی گەلان نییە. لەبەر ئەوەیە هەموو شتێک بۆ خۆیان دەستنیشان دەکەن. ئەنجامی هەڵبژاردنیش بە پێ ویست و داخوازی خۆشیان دیاری دەکەن. بۆیە هەڵبژاردن لەئێراندا پرۆسەیەكی چەواشەکارانەو ڕواڵەتییە.
ئیدی سەردەمی ئەوە هاتووە کە رژێم ڕێژەی لە سێدارەدانەکان کەم بکاتەوە و دواتریش یاسای لە سێدارەدان هەڵبوەشێنێتەوە. ئەگەر بەرپرسانی رژێم باوەڕیان بە دادپەروەری، یەکسانی و دیمۆکراسی هەیە، پێویستە لەسەر هەڵوەشاندنەوەی سزای لە سێدارەدان قسە بکەن و هەنگاوی کردەیی هەڵبگرن. ئیدی نیفرەت لەسیاسەتی لەسێدارەدان بکرێت. لەکاتێکدا خامنەای لەسەروبەندی هەڵبژاردنەکان دەڵێت؛ ئەوانەی کە ناچنە سەر سندوقی هەڵبژاردن، بە واتای دژایەتی كردن لەگەڵ ئیسلامە. لەکاتێکدا ئەوە درۆیەكی شاخدارە. خامنەیی بە درۆی گەورە، چاوەڕوانی ئەنجامی گەورەیە. لەئێستاوە ئائین و پیرۆزیەکانی گەل لەپێناو مەرامە چەپەڵەکانیان بە کار دەبەن. بە پێچەوانەی ئەو قسەی خامنەیی بایکوتی هەڵبژاردن بە واتای ڕەد كردنەوەی رژێمی ولایەتی موتڵەقەی فەقییە. رەدکردنەوەی سیاسەتی لەسێدارەدانە. بۆیە هیچ پەیوەندی بە ئیسلامەوە نییە، بەڵکوو پەیوەندی بەوە هەیە کە ئەوانە ئیسلام لەپێناو بەرژەوەندیەکانیان بە کار دەبەن. ئەو قسەیە ئەوە دەگەیەنێت کە رژێم ئامادەکاری دەستپێکردنی شەپۆلێکی دیکەی لەسێدارەدان دەکات و بە بڵاو کردنەوەی ترس و تۆقاندن گەل پەلکێشی سەر سندوقی دەنگدان دەکەن.
لەکاتێکدا لە سێدارەدان كردەوەیەكی قێزەون و دڕندانەیە. كردەوەیەكە كە تەنیا لە لویاتانەكانی هاوچەرخ دەوەشێتەوە. چون ئەقڵیەتی ڕژێم ئەقڵیەتێکی توند و تیژە و بە لەسێدارەدان، ترس و تۆقاندن لەناو كۆمەڵگا درووست دەكات. بەردەوام بە دوای بەرچەسپ لێدان بە سەر کەسانی دژبەری رژێمن. بەو بەرچەسپانەش دەرفەت بۆ پەرە پێدانی سیاسەتی لە سێدارەدان خۆشتر دەکات. لەکاتێکدا هیچ شتێک ناتوانێت رەوایەتی بەو تاوانە گەورەی رژێم بدات.
لەو چوارچێوەیەدا ئەمڕۆ كۆمەڵێك بانگەوازی بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین لە دژی سیاسەتی لە سێدارەدان لەناوخۆی ئێراندا بڵاو دەکرێنەوە. ئەو بانگەوازیانە بە نرخ و گرنگن. پێویست دەكات پەرە بەو ناڕەزایەتییە مەدەنیانە بدرێت. چون ئەو ڕژێمە رەحمێکی وای نییە كە لە سێدارەدانەکان رابگرێت. بۆیە تەنیا بە شەپۆلی جەماوەری دەتوانرێت، رێگری لەسیاسەتی سێدارەدان بكرێت.
ئێمە وەك پەژاك و تەڤگەری ئازادیخوازی ڕۆژهەڵاتی كوردستان چەندین ساڵە هەڵمەتێكمان لەژێر ناوی ” نا بۆ لە سێدارەدان، بەڵێ بۆ دیموكراسی” دەستپێكردووە و بەردەوام دەبین. چون لەسێدارەدان توخمی دیموكراسی و ئازادی بنبڕ دەكات و فاشیزم و دیكتاتۆری گەشە پێدەدات. لەکاتێکدا دیموكراسی؛ پێكەوە ژیانی گەلان، سیاسەتی دیموكراتیك و دادپەروەری کۆمەڵایەتی پێشدەخات. ڕژێم بۆ ئەوەی سیاسەتی دیموكراتیك لەئێران بنبڕ بكات، ئیرادەكان دابمرکێنێت، دژبەرەکانی رژێم بێ کاریگەر بکات، پەنای بردوەتە بەر سیاسەتی لەسێدارەدان. رژێم كەش و هەوایەكی وای خوڵقاندووە کە كێ لە دژی ئەو ڕژێمە بچووکترین رەخنەی سیاسەی بکات و بەڕەنگاری ببێتەوە، بە چەکی لە سێدارەدان وڵام دەدرێتەوە. بەتایبەت لە شۆڕشی ژن ژیان ئازادی دا بینیمان کە بە دەیان لاوی ئازادیخواز لە پێناو ئامانجەکانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی لە سێدارە دران و ژمارەیەکیش چاوەڕوانی لەسێدارەدانن.
بانگەوازیمان بۆ ئەم بابەتە ئەوەیە كە بەبێ شەرت و مەرج پێویستە کۆتایی بە سیاسەتی لە سێدارەدان بهێنرێت. هاوکات ئەو گەنجانەی كە ئەمڕۆ لە ژێر ناوی سیاسەتی دیموكراتیكدا قۆڵبەست کراون و لە بەندیخانەدا چاوەڕوانی لە سێدارەدانن، سێدارەدانی ئەو كەسانە رابگیردرێت. بەتایبەت كەسانی نوخبەی ناو ئێران پێویستە لە دژی ئەو سیاسەتەی ڕژێم پێشوازی لەهەڵمەتی “نا بۆ سێدارەدان، بەڵێ بۆ دیموكراسی” بكەن و لەو پێناوەدا تێكۆشانیان بەرفراوانتر و گشتگیرتر بکەن. چون ئەمڕۆ تاکێکی كورد لە سێدارە دەدرێت، بەیانی نۆبەی تاکێکی سەر بە نەتەوەیەكی دیكە، ئەندامی پارتێک، رێكخراوەیەك، ژنێك یا گەنجێكی دیکە رووبەڕووی ئەو سیاسەتە دەبێتەوە. بۆیە پێویستە هەموو پێکەوە پێش لەو ئەقڵیەتە بگرین و بە جەماوەری تێکۆشان لەدژی سیاسەتی لەسێدارەدان بکرێت. چون ئەگەر ڕژێم لەم هەڵبژاردنەدا ئەو سیناریۆیەی كە بۆخۆی تاشیویە کە لەهەڵبژاردنێکی بەبێ ركابەر بببێتە یەكەم، ئەوا بە سیاسەتی لە سێدارەدان جارێکی دیکە دەیەوێت گۆمی خوێن بەرپا بكاتەوە.
فەلسەفەی٣ی ڕەشەممە، هەوێنی دامەزراندنی پەژاكە
ـ ٣ی ڕەشەمەی ساڵی 1377هەتاوی، ساڵڕۆژی سەرهەڵدانی مێژوویی گەلی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران لەپێناو خاوەندارێتی لە رێبەر ئاپۆیە، وەك پەژاك شرۆڤەی ئێوە لەسەر ساڵڕۆژە چییە؟
* ٣ی ڕەشەممە وەك ڕۆژێكی مێژوویی، بە رۆژی ژیانەوەی گەلی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران لە قەڵەم دەدەین. بۆیە یادی هەموو شەهیدانی ئەو سەرهەڵدانە بەرز رادەگرین و جارێکی تر ستایشی ئەو هەڵوێستە شكۆدار و مێژووییە دەكەین.
٣ی ڕەشەممە بێگومان هەڵوێستێك بوو لەبەرامبەر پیلانگێڕی نێونەتەوەیی لە دژی ڕێبەر ئاپۆ كە لەساڵی 1377ی هەتاوی پێکهات. ئەو سەرهەڵدانە بێگومان هەركەسی سەرسام كرد. چون ئیرادەو هەبوونێک كە بە ساڵان رووبەڕووی نکۆڵی و پاکتاوکاری ببوویەوە، جارێکی دیکە هەستایەوە. هاوكات ئەم رۆژە، ڕۆژی ژیانەوەی نەتەوەیەكە. سەرهەڵدانەوەی ئیرادەی ئازادیخوازی ژن و جوان و زیندووبوونەوەی هێڵی تێکۆشان، بەرخودان و پێكەوە ژیانە. ڕۆژی زیندووبونەوەی هەستی نەتەوەیی، هەستی ئازادیخوازی و دیموكراسیخوازی، لێگەڕین بەدوای شۆڕشێكی سەردەمیانە و دەستپێكردنی قۆناخێكی نوێی ژیانە. هاوکات بانگەوازی بۆ رێكخستن بوونی گەل، دامەزراندنی پارتێكی نوێ، گەشانەوەی فەلسەفەیەكی نوێی ژیان، زیندووبوونەوەی ئەدەبیاتێكی نوێی تێكۆشان و وڵاتپارێزییەکی سەردەمیانەیە.
دوا بە دوای ڕفاندن و دیلگرتنی ڕێبەر ئاپۆ گەلی ئازادیخوازی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان لە ٣ی رەشەممەی ساڵی 1377 ڕووی لە تاران كرد و لە دژی داگیركەران و پیلانگێڕەكان ڕێپێوانی جەماوەرییان ئەنجام دا. هەروەها ئەو گەلەكۆمەیە بووە هۆكاری ئەوەی كە گەلی كوردی هێنایە لای یەك و لەناوەندی ڕژێمی داگیركەری ئێراندا، چارەسەركردنی پرسی كوردی خستەوە رۆژەڤ کە رژێم هەرگیز ناتوانێت چاوپۆشی لەچارەسەری پرسی كورد بکات. بەڵكو ئەو گەلەکۆمەیە بە پێچەوانەی ئامانجی پیلانەکە بووە ئیستارتی دەستپێكردنەوەی تێكۆشان، بۆ چارەسەری پرسی كورد لەناوخۆی ئێراندا. بۆیە دوا بە دوای دیلگرتن و رفاندنی رێبەر ئاپۆ دەبینین لە هەموو شارەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستاندا بڵێسەی سەرهەڵدان داگیرسا و شەپۆلی ناڕەزایەتی بەربڵاو بوو. ئاگری ئەو سەرهەڵدانە پەلی کێشایە ناو زانکۆکانی ناوخۆی ئێران وەك تەبرێز، ئورمیە، تاران و دواتر هەموو شارەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان لە ئیلام و كرماشانەوە بگرە تا سنە، مەریوان، سەقز، مەهاباد، ماکۆ و هەموو شار و شارۆچكەكانی ناوخۆی رۆژهەڵاتی کوردستانی گرتەوە. سەرەڕای ئەوەی لەشاری سنەدا مۆڵەتی چالاکی وەرگیرابوو، بەڵام لەلایەن بەرپرسانی ئەوكاتەی ڕژێم بەشێوەیەكی دڕندانە پەلاماری سەر خۆپیشاندەران دەدرێت. دواتر بانگەوازی كرا كە لە ٣ی ڕەشەممە لەشاری سنە خۆپیشاندانێكی سەرتاسەری بەڕێوەبچێت. لەبەر شەپۆلی خرۆشاوی گەل، رژێم کەوتە ناو لەرزەو دلەڕاوکێوە و ئەو تابلۆ شکۆدارەی گەلی کوردیان پێ هەرس نەكرا. چون لە ڕۆمانی ئەو ڕژێمەدا پرسی كورد كۆتایی پێ هاتبوو. بۆیە بە شێوەی نامرۆڤانە پەلاماری سەر خۆپیشاندەران دەدەن.
بەڵام بە خاوەندارێتی گەلی كورد و دۆستانی لە ڕێبەر ئاپۆ لە بنەڕەتدا پرسێكی نوێی هێنایە کایەوە. ئەو پرسەش، پرسی ئازادی ڕێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كورد بوو. هەرچەند ڕژێم بە چەك و چۆڵ و تەكنەلۆژی هێرشی کردە سەر گەل. گەلیش ناچاربوو ڕێگەیەكی نوێی تێكۆشان لە دژی ئەو ڕژێمە بگرێتەبەر. بۆیە دوای ٣ی ڕەشەممە دەستە دەستە گەنجانی كورد روویان لە چیا سەر كەشەكانی كوردستان كرد و بۆ پووچەڵ کردنەوەی پیلانگێڕی نێونەتەوەیی بەشداری ڕیزەكانی گەریلا بوون.
چون گەلی کورد لەرۆژهەڵات بە باشی لەواتای پیلانگێڕی تێگەهێشتبوو. ئەو گەلەکۆمەیە وەک دەستپێکردنی قڕكردنی گەلی كورد بینی. بۆیە بەو هەڵوێستەی بە خاوەندارێتی لە رێبەر ئاپۆ، خاوەندارێتی لە ئیرادەی كوردی ئازادی کرد. هزری یەكێتی نەتەوەیی زیندوو و بەربڵاو کرد. ئیدی گەنجان لەمەکۆی شۆڕشی هاوچەرخی کورد خۆیان پەروەردە كرد و لەسەر هزر و ڕامانی ڕێبەر ئاپۆ بزاڤی یەكێتی دیموكراتیك و دواتر پەژاكیان دامەزراند. بۆیە فەلسەفەی ٣ی ڕەشەممە لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان هەوێنی دامەزراندنی پەژاكە. هەوێنی یەكخستنەوەی ئیرادەی پۆلاینی کوردە. بە بڕوای من كاتی ئەوە هاتووە كە گەنجانی كورد و گەلی كورد جارێكی دیکە بە رێباز و ڕۆحیەی ٣ی ڕەشەممە بەڕەنگاری سیاسەتی لە سێدارەدان ببنەوە. بەو رۆحیەوە هەڵبژاردنی ١١ی رەشەممە بایکۆت بکەن و ئاستی تێكۆشانیان بەهێزتر بكەن.
تورکیا، ئێران پەلکێشی یاریەکی مەترسیدار دەکات
ـ ئێوە سەبارەت بە ساڵیادی ٣ی ڕەشەممە، ئاماژەتان بە هێرش و پەلاماری چەکدارانی رژێم بۆ سەر خۆپیشاندەران دا، لەئێستادا ئەو رژێم لە بەرامبەر گەلی كورد چۆن مامەڵە دەکات؟ بۆ نمونە هەرە دوایی ترافیكی دیبلۆماسی لە نێوان ئێران و عێراق، ئێران و توركیا و عێراق لەئارادا بوو، ئامانج لەو ترافیکە دیبلۆماسیە بۆچی دەگەڕێننەوە؟ چ پیلانگێڕی نوێ لەسەر كورد لەئارادیە؟
* داگیركەرانی سەر كوردستان چ كاتێك بێنە لای یەكتر و چ كاتێك بە تەنیابن، یەك ئامانج و مەبەستیان هەیە، ئەویش لەناوبردنی گەلی كوردە. ئیتر چی بەڕێی سەربازی بێت، یان بەڕێی ئابووری یان سیاسی و دیبلۆماسی، ئەوەی کە نەگۆڕە چۆن پێگەی گەلی كورد لاواز بكەن و دەستكەوتەكانی لەناو ببەن و كۆتایی بە مەسەلەی كورد بێنن! ڕژێمی داگیركەری ئێرانیش دامەزراندنی خۆی لەسەر نكۆڵی كردن و پاكتاوكردنی گەلی كورد تا بە ئەمڕۆ بەڕێوە بردوە و لەو پێناوەشدا دەیەوێت بەردەوام ببێت. بۆیە لە قۆناخێكی وادا كە چەندێک ناكۆكی لەگەڵ ڕژێمێكی داگیركەری وەك توركیا هەبێت، لەسەر کێشەی کورد هاوڕاو و هاوپڕۆژەن. بۆیە ئەوەش هەڕەشە و گوڕەشەکان بۆ سەر گەلی کورد زیاتر دەکات. هەرچەند دەوڵەتی فاشیستی تورك ئەندامێكی ناتۆیە. واتا لەلایەن ناتۆ، ئەمریكا و ئەوروپاوە پشتگیری لێ دەكرێت و پڕۆژەی ئەو هێزانە لەناوچەكەدا جێ بە جێ دەكات. ئەو هێزانە بە ڕێگای توركیاوە دەیانەوێت، ئێران پەلكێشی ناو یاریەکی مەترسیدار بكەن. لەو پێناوەدا هەر جۆرە هاوکاریەکی توركیا بۆ دژایەتی کردنی کوردان دەکەن. ئەوەش لەو پێناوەدا کە تورکیا بگاتە ئامانجەكەی خۆی. پڕۆژەی دەوڵەتی تورك دیار و روونە. راستەوخۆ قڕكردنی گەلی كورد ئامانجێتی. نزیکبوونەوەی ئێران لە تورکیا ئەوە دەگەیەنێت کە ئێران بەرەو ئاراستەیەك دەچێت كە پرسی قڕكردنی كوردی لەڕێیدایە. ئەگەر ئێران بەشداری ئەو پیلانە ببێت كە توركیا دایناوە، بێگومان ئێرانیش گیرۆدەی دۆخی تورکیا و کارەساتبارتر لەدۆخی ئەو وڵات دەبێت. بۆیە ئێران بەو دۆخە ئاڵۆزەی كە تێدایە، ناتوانێت بە شەڕ لەدژی کوردان خۆی لێ قوتار بكات. بەڵكو بەشداری رژێم لە هەر پڕۆژەیەکی دژە کوردی دەوڵەتی فاشیستی تورک، تێکەوتنی ناو زەلکاوێک دەبێت کە كۆتایی بە تەمەنی دەسەڵاتداری رژێم دەهێنێت کە ئەوەش ئامانجە مەزنەکەی ئەمریکا و ناتۆیە کە تورکیا بۆیان دێنێتە دی.
لەلایەکی دیکەشەوە رژێم لەگەڵ حکومەتی ئەسەد ناو دانوستاندایە تا پێگەی باكور و ڕۆژهەڵاتی سوریا چۆن لاواز بكەن و دەستكەوتی كورد لەناو بەن. بە هاوكاری توركیاش، لە عێراق و باشوری كوردستانیش بەهەمان شێواز مامەڵە دەكەن. ئەو سەردانانەی کە لە ئاستی بەرپرسانی باڵا بۆ ئەو وڵاتانە ئەنجامی دەدەن لە سەر تەوەرەی تیرۆر و تیرۆریست قسە دەکەن. كۆمیتەی هاوبەش دادەمەزرێنن. تەنانەت سەردانی دوایی موحسین ئەژەیی بۆ عێراق پەیامی شەڕ لە دژی تیرۆر و تیرۆریزمی دا. ئەو دەوڵەتانە كورد وەک تیرۆریست لەقەڵەم دەدەن. تایبەت لەپێناو قڕكردنی گەلی كورد لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان تێرناخۆن، دەیانەوێت لە باشوری كوردستان ئیرادەی تەڤگەری ئازادیخوازی کورد تێکبشکێنن. بۆیە بە كۆمەڵێك پڕۆژەی لاوەكی یا جیاواز و دژە گەل دەیانەوێت تەمەنی دەسەڵاتداری خۆیان درێژ بكەنەوە. هاوکات رژێم هەوڵ دەدات ئاگری شەڕەكە لەناوخۆی ئێران دوور بخات. بەڵام بەبڕوای من ئەنجامی ئەو سیاسەتەی ئێران دەبێتە هۆكار كە نووکی تیرەكانی جارێكی دیكە بۆ خۆی بگەڕێنەوە و بڵێسەی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی بگەشێتەوە.
گەلی کورد، ئازادی خۆی لە ئازادی رێبەر ئاپۆدا دەبینێت
ـ ١٥ی شوباتی ساڵی ١٩٩٩ی زاینی خاوەندارێتی مەزن لەلایەنی گەلی كورد و دۆستانی ڕێبەر ئاپۆ درووست بوو، لەم ساڵیادەدا گرنگی رێپێوانی ئازادی كە لە باكوری كوردستان لەئارادایە و رێپێوانی سەد هەزار كەسی كە لە شاری كۆڵنی ئەڵمانیا بەڕێوەچوو، چۆن دەنرخێنن؟
٢٥ ساڵ بەسەر گەلەكۆمەی نێونەتەوەیی تێپەڕبوو و دەكەوینە ساڵی ٢٦هەمین، بۆیە لەسەر ناوی پەژاك جارێكی دیكە ئەو گەلەكۆمەیە لە دژی ڕێبەر ئاپۆ و گەلی کورد شەرمەزار دەكەم. تایبەت هەموو ئەو شەهیدانەی کە لە پێناو ئازادی و دیموكراسی و شەرمەزارکردنی گەلەکۆمەی نێونەتەوەیی شەهید بوون، یادیان بەرز ڕادەگرم و بەرخۆدانی ڕێبەر ئاپۆ، بەرخۆدانی گەریلا لە سەنگەرەكانی تێكۆشان كە ڕۆژانە چالاكی بێ وێنە تۆمار دەكەن، هاوكات گەلی ئێمەی وڵاتپارێز و ئازادیخواز کە تینووی ئازادییە و شەو و ڕۆژ لەو پێناوەدا چالاكی مێژوویی و بەنرخ دەنەخشێنن سڵاو دەكەم.
بە بڕوای ئێمە بەرخودانی رێبەر ئاپۆ، گەریلا و گەلی کورد و دۆستانی سەلماندی كە گەلەكۆمەی نێونەتەوەیی ئیتر لە ٢٦مین ساڵیادی خۆی بێواتا و پووچەڵ ببێت. لەلایەن رێبەر ئاپۆوە ١٥ی شوبات بە ڕۆژی قڕكردنی گەلی كورد ناوزەد كرا. چون لە كەسایەتی ڕێبەر ئاپۆدا هەوڵ درا هەموو گەلی كورد قڕ بكەن. بەڵام دوای ٢٥ ساڵ سیاسەتی ئەشکەنجە و گۆشەگیری رەها بۆ هەركەس دەركەوت كە ئەو گەلەی بە ئیرادەی نەبەزی ڕێبەر ئاپۆ پەروەردە كراوە، ڕێكخستن كراوە و چالاك بووە، ناتوانرێت ئیتر رووبەڕووی قڕکردن ببێتەوە و نكوڵی لە هەبوونی بكرێت و بەربەست لەبەرامبەر تێكۆشانی دابنرێت. چون ڕێپێوانی ئازادی كە لە باكووری كوردستان بەڕێوە دەچێت، گەلی كورد داوای ئازادی خۆی دەكات. واتا ئازادی خۆیشی لە ئازادی رێبەر ئاپۆدا دەبینێت. بۆیە ئازادی ڕێبەر ئاپۆش دەبێتە كلیلی چارەسەركردنی پرسی كورد، دەبێتە كلیلی چارەسەركردنی هەموو كێشە كەڵەكە كراوەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. بۆیە ئیدی كەس ناتوانێت نكوڵی لە هەبوون و ئیرادەی ئازادی گەلی کورد بكات. بۆیە گەل بڕیاری روونی خۆی داوە و بە دەنگی بەرز فەریاد دەکات کە بەبێ سەرۆك ژیان نابێت. واتا بە بێ ئاشتی چارەسەری و دادپەروەری ژیان نابێت. بۆیە ئەو داخوازانە بووەنەتە بەشێک لەژیانی رۆژانەی تاکی کورد.
لەلایەکی دیکەوە بینیمان رێپێوانێكی بە سەدان هەزار كەس لە شاری كۆڵنی ئەڵمانیا كە سەرتاسەری بە وێنەی ڕێبەر ئاپۆ سپی پۆش کرابوو، بانگی ئاشتی و ئازادی ڕێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كورد دەكرێت. ئیتر ئەوروپا ناتوانێت لە بەرامبەر ئەو هەڵوێستە شکۆدارەدا كەڕ، لاڵ و كوێر بێت. هەبوونی کورد ئیدی حەقیقەتێكە كە خەو لە دەسەڵاتدارەکان دەزڕێنێت، تا ناچاربن چارەسەریەك بۆ كێشەی كورد بدۆزنەوە. لە هەمان كاتدا لەلایەن گەریلاكانی ئازادیخوازی كوردستان چەندین چالاكی كە لە كۆتایی ٢٥ ساڵەی گەلەكۆمەی نێونەتەوەیی لە دژی ڕێبەر ئاپۆ بەڕێوەچوو بەتەواوەتی بارەگاكانی دەوڵەتی فاشیستی توركیان خاپوور و لەناوبرد. سەرجەم سەربازانی داگیرکەرانیان بە سزا گەیاند و هەموو كەلوپەلەکانی ناو بارەگاکانیان سووتاند و پاكسازی كرد. واتا هەڵمەتێك كە بەڕێوە دەچێت، سەرەتا پاكسازی كردنی هێزە داگیركەرەكان لە كوردستانە ئەوەیش بە ئیرادەی ڕێبەر ئاپۆ دەستەبەر دەبێت. ئەو چالاکیانە گورزێكی جەرگبڕە لە پیلانگێڕانی گەلەكۆمەی نێونەتەوەیی لە دژی ڕێبەر ئاپۆ. ئەنجام بارەگای پیلانداڕێژەرانی پیلانگێڕی نێونەتەوەییە تێكدرا. هاوكات لە كۆڵنی ئەڵمانیا لە بواری ڕێكخستنی، سیاسی و دیبلۆماسی لە ناو جەرگەی ئەوروپا كە تا ئێستا دیموكراسی و دادپەروەری چەواشە دەكەن، گورزێكی دیكەی جەرگبڕ لە ناتۆ درا. گورزێکی کەمەرشکێن لەمێشكی ناتۆ و داڕێژەرانی پیلانگێڕی نێونەتەوەیی لە دژی ڕێبەر ئاپۆ دراو و دەدرێت.
بەتایبەت لە ٢٦مین ساڵیادی ئەو پیلانگێڕییەدا بڕوا دەكەم بەو ڕۆحییەتەی كە لە زاپ بەرپابووە و گەشە دەكات و مۆڕاڵ بە كۆمەڵگا دەبەخشێت، دەرگای چارەسەری كێشەی كورد ئاوەڵا بكات و دەرفەتی ئازادی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ بڕەخسێت. بۆیە رێپێوانی سەد هەزار کەسی کۆڵن و چالاکیە دانسقەکانی زاپ ئەو پەیامەی تێدایە کە ئیدی کەس ناتوانێت گەمە بە ئیرادەی ئازادیخوازی گەلی كورد بكات.
هەڵمەتی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ، هەڵمەتی گەیشتن بە لووتكەی ئازادییە
ـ هەڵمەتی ئازادی جەستەیی بۆ ڕێبەر ئاپۆ كە لە ١٠ی ئۆکتۆبەر دەستی پێكرد تا ئێستایش بەردەوامە، لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێرانیش بە شێوازی جیا جیا بەشداربوون لەو هەڵمەتەدا هەیە، گرنگی بەشداربوون لەو هەڵمەتەدا چۆن دەنرخێنن؟
سەرەتا لە رێکەوتی ٧ی ڕەشەممەی ١٣٨٦ی هەتاوی لەلایەن چەكدارەكانی ڕژێمی داگیركەری ئێران لە شاری كرماشان هەڤاڵمان هەڤاڵ زەینەب جەلالیان دەستگیر دەكرێت و ١٦ ساڵ بە سەر دیلگرتن و رفاندنی كۆتایی پێدێت و دەكەوینە ١٧یەمین ساڵڕۆژی بەرخۆدانی بێ وێنەی هەڤاڵ زەینەب، بۆیە لێرەوە بەرخۆدانی هەڤاڵ زەینەب سڵاو دەكەم. تایبەت ئەو بەرخۆدان و رۆحیەتەی كە ئەمڕۆ هەڤاڵ زەینەب ژیان دەكات توانی رێباز، فەلسەفە و سەبكی تێكۆشانی ئازادی ژن بگەیەنێتە لووتكە. ئەنجامی شەپۆلی ئەو بەرخۆدانەش ئەمڕۆ لە هەموو شارەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران بەر بڵاوتر دەبێت. بێگومان ئەو بەرخۆدانە هەبوونی ئیرادەی ئازادی ژنی جارێكی دیكە زیندوو كردەوە. فەلسەفەی بەرخودان ژیانە لەناو زیندانەکان بووژاندەوە. بەو بڕوا و باوەڕیەی کە بە ئامانجی هەیەتی، تێدا كلید بووە. بێگومان ئەوانە هەموو وزە بەخشن بۆ گەلەكەمان. بۆیە ئەو سیاسەتانەی كە لەلایەن ڕژێمەوە لەماوەی ئەم ١٦ ساڵە و تایبەت لەم دواییانەدا لەدژی ئەو هەڤاڵمان بەڕێوە دەچێت، سیاسەتێكی زۆر قێزەونانە، ترسنۆكانە و پیاوسالارانەیە. چون گۆشەگیری رەهای لەسەر دەسەپێنن. لە مافی بەكارهێنانی تەلەفۆن و مافی چاوپێكەوتن لەگەڵ بنەماڵە و پارێزەر بێبەشی دەکەن و چارەسەری كێشەی تەندروستی بۆ ناكرێت و هاوكات زەختی لەسەر دەكرێت كە دانپێدانانی زۆرەکی لێ وەربگرن. ئەوانە هەموو یاری بە ئیرادەی ئازادی ژنە كە لەکەسایەتی هەڤاڵ زەینەب لەدژی ژنانی ئازادیخواز ئەنجام دەدرێت. رژێم دەبێت ئەوە بزانێت کە بەو سیاسەتانە ناتوانێت دیواری خۆڕاگری و هیوای ئازادی لەکەسایەتی هەڤاڵ زەینەب دابمرکێنێت. بە پێچەوانەوە تەوژمی ئەو بەرخودانە دەبێتە ئەو دوكەڵەی كە لە شەقامەكاندا دەچێتە چاوی بەرپرسانی ڕژێم.
لە ١٠ی ئۆكتۆبەر کە هەڵمەتی ئازادی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی كورد لەلایەن دۆستانی كوردەوە راگەیەندرا، تا دەڕوات گشتگیرتر و فراوانتر دەبێت و رۆژ لەدوای رۆژ بە چالاكی دەوڵەمەند دەخەمڵێنرێت. بۆیە ئەو هەڵمەتە، هەڵمەتی گەیشتن بە لووتكەی ئازادییە. فیناڵی بە ئەنجام گەیاندنی تێكۆشانە. هەڵمەتێكە كە هەر كەس پەیوەستی تێكۆشان دەكات. بەو هەڵمەتە زەین و مێشکە فەتح كراوەکان ئازاد دەکرێت. ئەوەش بە رێکخستن بوونی كۆمەڵگا و یەكبوونی هێزی کورد مسۆگەر دەبێت. بۆیە لەرۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران گەلی كورد ئەو هەڵمەتە بە هەڵمەتی ئازاد كردنی خۆ و چارەسەری پرسی كورد لە قەڵەم دەەدات، چون ئازاد بوونی خۆی پەیوەست بە ئازادبوونی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ دەبینن. میراتی تێكۆشانی ٣ی ڕەشەممەی 1377 بناخەی پتەوی ئەم هەڵمەتەیە کە تا دەڕوات بڵێسەدارتر دەبێت.
بۆیە ئەو ژنان و گەنجانەی كە بە شێوازی جیا جیا لەناوخۆی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و شارەكانی ئێراندا بەپێی دەرفەت و هێزی خۆیان لەپێناو خاوەندارێتی لە ڕێبەر ئاپۆ چالاكیان نواند، ئەو هەوڵدانانەیان ستایش دەکەم و سەرجەمیان چالاكی بەنرخ و پیرۆزن. ئەوانەش دەكەوێتە چوارچێوەی کار و خەباتی ئەو هەڵمەتەوە.
ئێمە لەو بڕوایەداین کە نوخبەکانی ناوخۆی ئێران تایبەت هەڵوێستی وەك كەسایەتی داریوش فروهەرەکان بۆخۆ بە بنەما دەگرن. هاوشێوەی ئەوە کە لە كاتی گەلەكۆمەی نێونەتەوەییدا وڵاتێكی وەكو ئیتاڵیا كە پشتگیری لە ڕێبەر ئاپۆی دەكرد، بۆ دەستخۆشی لەو وڵاتە لەمەڕ پشتگیری لە ڕێبەر ئاپۆ، بە چەپکە گوڵ دەچێتە كونسوڵخانەی ئەو وڵاتە لەتاران. بەڵام ئەو كردەوەیە لەلایەن ڕژێمی داگیركەری ئێران پەسەند ناکرێت و لەسەردەمی قتلهای زنجیرەیی بە شێوەیەکی نامرۆڤانە تیرۆر دەکرێن. ئەوە ترسی بەرپرسانی ڕژێم دەخاتە روو کە ناتوانن هەرسی بکەن کە ڕێبەر ئاپۆ ببێتە خۆری ئازادی گەلانی ناوخۆی ئێران. بۆیە وڵامی گول بە فیشەک دەدەنەوە. بەڵام دوای زیاتر لە ٤ دەیە بینیمان کە رەوتی تێکۆشان و فەلسەفەی فروهەرەكان لە شۆڕشی ژن ژیان ئازادیدا درەوشایەوەو گەلانی ناوخۆی ئێران چەندێک هۆگری فەلسەفەی ژیان و تێکۆشانی رێبەر ئاپۆن. لەهەمانکاتدا نوخبەكانی ناوخۆی ڕۆژهەڵاتی كوردستانیش پێویست دەکات کە هەبوون، ئیرادە و ئازادی خۆیان بە ئازادی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ ببەستنەوە و چارەسەری پرسی کوردیش بە ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ مسۆگەر دەبێت. بۆیە بەشداری کردنی هەر تاکێکی ئازادیخواز لەئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان لە هەڵمەتی ئازادی جەستەیی رێبەر ئاپۆ و چارەسەری پرسی کورد زەروورەتێکی مێژووییە. واتا بە جێهێنانی ئەرکی مێژوویی، ئەخلاقی، ویژدانی و دیموكراتیخوازییە. پەیوەست بوون بە قافڵەی ئازادی و دیموكراسییە.